طی سال‌های اخیر در راستای همگرایی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) در قالب یک پروژه ملی، تصمیمات اساسی گرفته شد. در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ تا کنون بخش زیادی از استانداردهای حسابداری ایران در جهت انطباق با استانداردهای بین‌المللی مورد تجدیدنظر و یا وضع استانداردهای جدید قرار گرفت.
همه چیز در مورد استاندارد حسابداری ۴۳
اما جدیدترین اقدامی که در این راستا انجام شد، مربوط به ۳۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۱ بود که پیش‌نویس استاندارد حسابداری ۴۳ درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (معادل IFRS 15) از سوی سازمان حسابرسی برای نظرخواهی عمومی (حداکثر تا ۳۱ تیر ۱۴۰۱) منتشر شد. همچنین بعد از تغییرات گسترده‌ای که از ابتدای سال ۹۸ در استانداردهای حسابداری مرتبط با صورت‌های مالی رخ داد، موضع استاندارد حسابداری ۴۳ و لازم‌الاجرا شدن آن از ابتدای سال ۱۴۰۲ مهم‌ترین رویداد در حسابداری ایران طی سالیان اخیر محسوب می‌شود.
همچنین لازم به ذکر است که پیش‌نویس استاندارد حسابداری ۴۳ درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان را کمیته تدوین استانداردهای حسابداری (سازمان حسابرسی) تهیه و تدوین کرده است. این پیش‌نویس بر مبنای ترجمه استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی (۱۵ (IFRS نوشته شده است. در ضمن الزامات ناشی از تدوین این استاندارد در مورد صورت‌های مالی که سال مالی آن‌ها از ابتدای فروردین ۱۴۰۲ و پس از آن آغاز می‌شود، به طور قطعی لازم‌الاجرا است و پس از آن تاریخ جایگزین این سه استاندارد خواهد شد:
استاندارد حسابداری ۳ درآمد عملیاتی؛
استاندارد حسابداری ۹ حسابداری پیمان‌های بلندمدت؛
استاندارد حسابداری ۲۹ فعالیت‌های ساخت املاک.
مهم‌ترین استانداردهای تجدیدنظر شده و استانداردهای جدید
اساسی‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر در مورد استانداردهای حسابداری انجام شده است را با هم مرور خواهیم کرد:
سال ۱۳۹۸
استانداردهای کنار گذاشته شده یا تجدیدنظر شده در سال ۱۳۹۸ عبارت‌اند از:
استاندارد ۱: ارائه صورت‌های مالی (مصوب ۱۳۷۹)
استاندارد ۶: گزارش عملکرد مالی (مصوب ۱۳۷۹)
استاندارد ۱۴: نحوه ارائه دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری (مصوب ۱۳۷۹)
استاندارد ۲: صورت جریان وجوه نقد (مصوب ۱۳۷۹)
استانداردهای وضع شده و جدید نیز شامل این موارد بودند:
استاندارد ۱: ارائه صورت‌های مالی (تجدیدنظر شده ۱۳۹۷)
استاندارد ۳۴: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات (مصوب ۱۳۹۷)
استاندارد ۲: صورت جریان‌های نقدی (تجدیدنظر شده ۱۳۹۷)
استاندارد ۳۶: ابزارهای مالی – ارائه (مصوب ۱۳۹۷)
استاندارد ۳۷: ابزارهای مالی – افشا (مصوب ۱۳۹۷)
سال ۱۳۹۹
در این سال تنها یک مورد استاندارد تجدیدنظر شده وجود داشت که مربوط به استاندارد ۳۵ مالیات‌بردرآمد (مصوب ۱۳۹۷) بود که انجام گرفت.
سال ۱۴۰۰
استانداردهای کنار گذاشته شده یا تجدیدنظر شده در سال ۱۴۰۰ شامل موارد زیادی بود که عبارت‌اند از:
استاندارد ۱۸: صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی (تجدیدنظر شده ۱۳۸۴ و اصلاح شده ۱۳۸۹)
استاندارد ۲۰: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته (تجدیدنظر شده ۱۳۸۹)
استاندارد ۱۹: ترکیب‌های تجاری (تجدیدنظر شده ۱۳۸۴)
استاندارد ۲۳: حسابداری مشارکت‌های خاص (اصلاح شد مهر ۱۳۸۹)
استاندارد ۲۲: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای (اصلاح شده مهر ۱۳۸۹)
استانداردهای جدید که وضع شدند و یا مورد تجدیدنظر قرار گرفتند نیز شامل این موارد بود:
استاندارد ۱۸: صورت‌های مالی جداگانه (تجدیدنظر شده ۱۳۹۸)
استاندارد ۳۹: صورت‌های مالی تلفیقی (مصوب ۱۳۹۸)
استاندارد ۲۰: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکت‌های خاص (ت. ن ۱۳۹۸) ترکیب‌های تجاری (مصوب ۱۳۹۸)
استاندارد ۴۰: مشارکت‌ها (مصوب ۱۳۹۸)
استاندارد ۴۱: افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر (مصوب ۱۳۹۸)
استاندارد ۴۲: اندازه‌گیری ارزش منصفانه (مصوب ۱۳۹۹)
استاندارد ۲۲: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای (تجدیدنظر شده ۱۴۰۰)
سال ۱۴۰۱
در این سال تنها استانداردی که مورد تجدیدنظر قرار گرفت استاندارد ۱۶ آثار تغییر در نرخ ارز (تجدیدنظر شده ۱۳۹۱ و اصلاح شده ۱۳۹۲) بود که مجدداً در سال ۱۴۰۰ نیز تجدیدنظر شد.
سال ۱۴۰۲
در این سال این استانداردها مورد تجدیدنظر قرار خواهد گرفت که شامل این موارد است:
استاندارد ۳: درآمد عملیاتی (مصوب ۱۳۷۹)
استاندارد ۹: حسابداری پیمان‌های بلندمدت (مصوب ۱۳۷۹)
استاندارد ۲۹: فعالیت‌های ساخت املاک (اصلاح شده مهر ۱۳۸۹)
همچنین استاندارد جدید که در این سال اجرایی خواهد شد استاندارد ۴۳ با موضوع درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (مصوب ۱۴۰۱) خواهد بود.
سخن آخر
استاندارد حسابداری مجموعه‌ای از اصول، استانداردها و رویه‌های مشترک است که می‌توان آن‌ها را به عنوان معیار و اساس نحوه حسابداری به حساب آورد. در واقع این اصول، همچون قوانین و مقرارتی هستند که به حسابدارها می‌گویند باید چگونه کار حسابداری را انجام دهند. وجود این استانداردها باعث می‌شود تا همه گزارش‌های مالی معیارهای یکسانی داشته باشند و در کل کشور به یک شکل انجام گیرند.در این مقاله اساسی‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر در مورد استانداردهای حسابداری انجام شده است را باهم مرور کردیم.
