سنوات پایان خدمت یا اصطلاحاً حق سنوات (به انگلیسی: severance pay) یکی از مزایای اجباری است که کارفرما در هر حالت موظف به پرداخت آن به کارگر است. حق سنوات یا پاداش پایان خدمت مبلغی است که کارگر هنگام فراغت از کار از قبیل بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، استعفا و موارد خاص دیگری دریافت می‌کند و میزان آن معادل یک ماه آخرین مزد ثابت دریافتی کارگر است.
در این مقاله تمام نکات قانونی مرتبط با حق سنوات را با یکدیگر بررسی می‌کنیم. در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱، بررسی حق سنوات می‌تواند دید کارفرمایان و کارکنان را نسبت به حقوق قانونی خود مشخص کند.
حق سنوات؛ بحث داغ پایان سال و شب عید ۱۴۰۲
با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال یکی از مهم‌ترین موارد کارمندان، کارگران و صاحبان کسب‌وکار پرداخت عیدی و سنوات است و این موارد کاملاً با توجه به پایه حقوق در نظر گرفته‌شده برای افراد، تعیین و پرداخت میشود. معمولا واحد حسابداری سازمان‌ها در پایان سال شلوغ‌تر از همیشه است و حسابدارها بیشتر از همیشه در این زمان به سراغ استفاده از نرم افزار مالی و حسابداری می‌روند. اما قانون وزارت کار درباره حق سنوات چه می‌گوید؟
بررسی قانون وزارت کار؛ جایگاه سنوات کجاست؟
کل کارگاه‌هایی که شامل قانون کار هستند وظیفه دارند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد، به‌عنوان عیدی و پاداش پرداخت نمایند. مبلغ پرداختی به هرکدام از کارمندان و کارگران نباید از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی بیشتر شود.
طبق ماده ۲۱ قانون کار؛ سنوات، مزایای پایان کار، حق سنوات و یا مزایای پایان خدمت، مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی کارگران است که کارفرما باید به کارگران خود پرداخت کند. سنوات یا مزایای پایان کار، باید با خاتمه و یا فسخ قرارداد کار، به کارگر پرداخت شود. این مبلغ به افرادی که کمتر از یک سال کارکرد داشته باشند نیز به نسبت مدت کارکردشان تعلق میگیرد و باید توسط کارفرما پرداخت شود. در صورتی که دوست دارید از آخرین اخبار حقوق و دستمزد ۱۴۰۱ مطلع شوید، می‌توانید با مراجعه به صفحه همه چیز درباره حقوق و دستمزد از آخرین مقالات و اخبار مطلع شوید.
حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟ پاسخ به سوال رایج کارفرمایان
در پاسخ به این سوال باید توضیح دهیم که سنوات یا همان حق سنوات یکی از مزایای اجباری است که در هر شرایطی کارفرما باید نسبت به پرداخت آن به کارگر اقدام کند. سنوات با خاتمه کار و یا فسخ قرارداد کار به کارگر پرداخت میشود و این حق حتی به افرادی که کمتر از یک سال کارکرد داشته باشند نیز به نسبت کارکرد آن‌ها تعلق میگیرد. صحبت‌هایی در این مورد وجود دارد که اگر کارگری کار خود را ترک کند سنوات به وی تعلق نمی‌گیرد؛ در صورتی که اینطور نیست.
نکته جالب تر این است که زمانی که در قرارداد شرطی در این مورد قید می‌کنند و رضایت کارگر را مبنی بر عدم دریافت سنوات می‌گیرند نیز اشتباه است.
البته منشا این اشتباه دستور العملی است که مدتی پیش وزارت کار صادر کرد و در آن قید شده بود که کارگری اگر ترک کار کند کارفرما ملزم به پرداخت سنوات به وی نیست. لازم به ذکر است که این دستور العمل در حال حاضر باطل شده است و کارفرما ملزم به پرداخت سنوات بر اساس قانون جدید سنوات است.
آیا سنوات به کمتر از یک سال تعلق میگیرد؟
معمولا کارکنان تازه‌وارد این سوال را مطرح می‌کنند که آیا حق سنوات به کمتر از یکسال هم تعلق میگیرد یا دست آن‌ها از حق سنوات خالی است. همان طور که در پارگراف قبلی گفتیم در هر صورت و با هر مدت کاری، کارفرمایان موظف به پرداخت حق سنوات هستند. بنابراین در هر صورت و با هر شرایطی کارفرما موظف به پرداخت حق سنوات است.
سنوات سال ۱۴۰۱؛ آخرین اخبار از مبلغ سنوات
برای محاسبه سنوات سال ۱۴۰۱ یا سنوات پایان خدمت سال ۱۴۰۱ ابتدا حقوق پایه فرد در تعداد روزهای کارکرد وی در طول یک سال ضرب شده و عدد بدست آمده بر عدد ۳۶۵ که تعداد روزهای سال ۱۴۰۱ است،تقسیم میشود. عددی که در این مرحله بدست می‌آید میزان سنوات پایان خدمت فرد در سال ۱۴۰۱ است. حال اگر فرد در سال‌های قبل نیز سنوات ذخیره داشته باشد، مبلغ سنوات سال‌های قبل وی نیز محاسبه شده و به مبلغ سنوات سال ۱۴۰۱ افزوده شده و به عنوان سنوات پایان کار فرد پرداخت میشود.
در اصل با محاسبه سنوات سال ۱۴۰۱ در واقع حق سنوات پایان خدمت سال ۱۴۰۰ کارگران محاسبه و پرداخت میشود.
فرمول محاسبه سنوات سال ۱۴۰۱ کارگران (سال ۱۴۰۰، سال‌های پیشین و پیش رو)
اما سئوال مهم این است که پایان کار کارگران چگونه محاسبه میشود؟ فرمول محاسبه سنوات کارگران به‌صورت زیر است:
سنوات = تعداد روزهای کارکرد * ۳۶۵ روز / حقوق پایه
لازم به ذکر است که سنوات ۱۴۰۰ و ۹۹ و سال‌های پیشین و سال‌های پیش رو نیز بر اساس همین فرمول محاسبه شده و خواهد شد. به عبارت دیگر فرمول محاسبه پایه سنوات در سال‌های مختلف تغییر نکرده و تا زمانی که بخشنامه یا قانون مصوبی ابلاغ نشود، فرمول کلی حق سنوات به همین ترتیب باقی خواهد ماند.
پایه سنوات چیست و چه تفاوتی با حق سنوات دارد؟
برای اینکه بدانید پایه سنوات چیست باید آن را با حق سنوات مقایسه کنیم. حق سنوات به‌عنوان پاداش پایان کار به آن دسته از کارگرانی داده میشود که سابقه یک‌ساله کاری دارند؛ اما پایه سنوات برای کارگاه‌هایی است که طرح طبقه‌بندی مشاغل دارند که پایه سنوات به حداقل حقوق آن‌ها اضافه می‌گردد. «پایه سنواتی» را می‌توان بخشِ حمایتیِ پایه حقوق نامید که عموماً برای جبران کردن حداقل دستمزد، توسط شورای عالی کار، تصویب و ابلاغ میشود.
این بخش از حقوق، در واقع قسمتی از حقوق پایه است که معمولاً با حداقل دستمزد جمع و به کارگر پرداخت می‌گردد، هرچند می‌توان آن را به‌صورت چند ماه یک‌بار یا سالی یک‌بار هم پرداخت کرد. «پایه سنوات» یکی از مزایای جانبی دستمزد است و با اینکه هرسال تغییر می‌کند اما مطابق با آن دستمزد کارکنان زیاد نمی‌شود.
این مبلغ از طرف شورای عالی کار و به‌عنوان جبران کمبود حقوق به کارگران با حداقل دستمزد داده میشود زیرا از زمان‌های گذشته تاکنون بحث حقوق و دستمزد کارگران همواره داغ بوده و همیشه افرادی نگران این مسئله بودند. در ابتدای سال ۷۰ قانون پایه سنوات در مجلس مطرح و بررسی شد. بر طبق این قانون کارگران رسمی و یا غیررسمی که قرارداد رسمی دارند یا ندارد مشمول قانون پایه سنوات می‌شوند.
یکی از معضل‌های کارگران فرق بین قراردادهای رسمی و قراردادهای غیررسمی است. مطابق با بخشنامه‌ای که از سوی وزارت کار در سال ۹۲ منتشر شد دیگر تفاوتی بین سنوات کارگران قراردادی و رسمی وجود ندارد. هم کارگرانی که تسویه‌حساب کرده‌اند و هم آنانی که تسویه‌حساب نکرده‌اند، مشمول پایه سنوات می‌شوند حتی اگر فاصله‌ای بین کارکرد آن کارگران در کارگاه وجود داشته باشد.
کارگاه‌هایی که دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل هستند بر اساس فرمول مشخص‌شده در بخشنامه دستمزدی وزارت کار پایه سنواتی برای آن‌ها واریز می‌گردد؛ اما آن دسته از کارگاه‌هایی که فاقد طرح طبق بندی مشاغل هستند، به‌شرط آن‌که نیروی کار دارای سابقه یک‌ساله در آن کارگاه باشند (دائم و موقت) مشمول حق سنوات می‌شوند؛ اما حق سنوات و یا مزایای پایان کار به ازای هرسال کارکرد معادل یک ماه حقوق است که در پایان کار و یا زمان قطع همکاری به کارگران پرداخت میشود.
نحوه محاسبه سنوات سال ۱۴۰۱
حق سنوات یک برابر حقوق پایه فرد است. بنابراین در سال ۱۴۰۱ که مبلغ حقوق پایه ۴۱,۷۹۷,۵۰۰ ریال است، مبلغ حقوق پایه در کارکرد سال فرد ضرب شده و عدد بدست آمده بر ۳۶۵ (تعداد روزهای سال)تقسیم میشود. عدد بدست آمده به عنوان حق سنوات یک سال فرد پرداخت خواهد شد.
👈 توجه: طبق قانون تأمین اجتماعی عیدی و پاداش و حق سنوات شامل بیمه نمی‌شود و بیمه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
نحوه محاسبه پایه سنوات در سال ۱۴۰۱ بر اساس فرمول وزارت کار
محاسبه سنوات بر اساس جدول ارائه‌شده و به‌صورت ماهیانه محاسبه میشود که در صورت یک‌ساله بودن سابقه کار از آن استفاده میشود؛ اما در سال‌های پس از تطبیق با توجه به درصدهایی که شورای عالی کار اعلام می‌کند افزایش می‌یابند. در سال ۱۴۰۱ میزان سنوات را به‌صورت زیر محاسبه می‌کنند:
(تعداد روزهای کاری ماه×۷۰٫۰۰۰) + حقوق پایه ماهانه اعلام‌شده در سال جاری =حقوق پایه ماهانه در سال دوم
نحوه محاسبه حق مزد سنوات
حقوق اصلی، بخش عمده‌ای از پرداخت کارفرما به کارگر است که در قبال انجام کار به وی پرداخت میشود. بسیاری از محاسبات از قبیل اضافه‌کار، کسر کار، سنوات خدمت، طلب مرخصی و افزایش حقوق برمبنای حقوق اصلی محاسبه می‌شوند.
منظور از حقوق اصلی چیست؟
مواردی هستند که در چندین ماه متوالی، همراه با حقوق اصلی به کارگر پرداخت می‌شوند؛ مانند:
حق اولاد
حق مسکن
حق ایاب‌وذهاب
فوق‌العاده‌های بدی آب‌وهوا
محرومیت از تسهیلات زندگی
محل خدمت
اشتغال خارج از مرکز
مرزی
شرایط محیط کار
نوبت‌کاری
کشیک
جذب
منظور از مزایای مستمر و غیر مستمر چیست؟
هر فرد شاغل ممکن است علاوه بر مزدی که به او تعلق میگیرد مبالغی را (نقدی یا غیر نقدی) از کارفرما دریافت کند. این پرداخت‌ها یا مزایا به دو گروه مستمر و غیرمستمر تقسیم می‌شوند. پرداخت‌ها و مزایای مستمر پرداخت‌هایی هستند که ماهانه به پرسنل اختصاص داده میشود و در حکم حقوقی هم ذکر می‌شوند مزایای مستمر شامل مزایای نقدی و غیر نقدی است. مزایای غیر مستمر مزایایی هستند که بنا بر مناسبت خاص یا کارکرد خاص ممکن است به پرسنل اختصاص یابد. این مزایا ممکن است در برخی ماه‌های سال به فرد شاغل تعلق گیرد.
زمان خاتمه قرارداد کار و پرداخت سنوات توسط کارفرما
اخراج موجه شخص
ازکارافتادگی کلی
بازنشستگی
پایان کار در قراردادهای معین
استعفای کارگر
فوت بیمه‌شده
فسخ قرارداد مطابق متن قرارداد
پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که به دنبال اطلاعاتی درباره بیمه تامین اجتماعی و نحوه محاسبه آن هستید حتما سری به صفحه نحوه محاسبه بیمه تامین اجتماعی در وبلاگ سپیدار سیستم بزنید
تفاوت پایه سنوات و حق سنوات؛ قانون پرداخت سنوات چیست؟
حق سنوات: اگر شما بپرسید که سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟ پاسخ این است که به‌عنوان پاداش پایان کار به آن دسته از کارگرانی داده میشود که سابقه کاری در کارگاه دارند که اگر کارکرد یک سال باشد معادل همان یک سال و اگر حتی یک ماه باشد، باید یک دوازدهم آن به فرد پرداخت شود و کارگران برای پرداخت سنوات نیازی نیست یک سال کامل سابقه کاری داشته باشند.
پایه سنوات: برای کارگاه‌هایی است که طرح طبقه‌بندی مشاغل دارند، در این صورت پایه سنوات به حداقل حقوق آن‌ها اضافه میشود.
قشر کارگران چه در جامعه ما و چه در جوامع پیشرفته همواره با مشکلات بسیاری مواجه بوده‌اند. در کشور ما به کمک پایه سنوات میزان کمبود حقوق کارگران تا حدودی جبران میشود و به تقویت روحیه کارگران منجر میشود. البته موارد بسیار دیگری مانند حق اولاد، حق مسکن و حق خواروبار نیز هستند که در جهت تسهیل زندگی کارگران در نظر گرفته شده‌اند تا این قشر زحمت‌کش از امکانات بیشتری برای زندگی آسان برخوردار باشند. برای اطلاع از زیر و بم موارد مرتبط با پایه سنوات همراه ما باشید.
پایه سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟
در مورد پایه سنوات تصورات اشتباهی وجود دارد که برخی از آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم. پیش از سال ۹۲ این تردید وجود داشت که پایه سنوات فقط به قراردادهای رسمی تعلق میگیرد و یا قراردادهای غیررسمی نیز حقی از پایه سنوات دارند؟ طی بخشنامه‌ای که در سال ۹۲ توسط وزارت کار به کارگاه‌ها و کارخانه‌ها فرستاده شد کارفرمایان نباید تفاوتی بین این دو گروه قائل شوند و پایه سنوات به هر دو گروه از کارگران تعلق میگیرد.
برخی از افراد اعلام می‌کنند پایه سنوات تنها به حداقل بگیران تعلق میگیرد، این موضوع کاملا اشتباه است؛ کلیه کارگران مشمول قانون کار که سال اول خود را به پایان رسانده‌اند، از سال دوم مشمول پایه سنوات می‌شوند و بنابراین ارتباطی به حداقل‌بگیر و سایر سطوح مزدی ندارد.
همچنین در خصوص محاسبه پایه سنوات اعلام میشود که کارفرما می‌تواند پایه سنوات را هر ماه، پایان قرارداد یا در پایان سال یکجا پرداخت کند، این روش نیز اشتباه است، پایه سنوات می‌بایست هر ماه توسط کارفرما به پایه حقوق اضافه و پرداخت شود چون که پایه سنوات جزئی از حقوق پایه محسوب میشود پس بنابراین باید به صورت ماهیانه و منظم پرداخت شود.
تسویه‌حساب سنوات پایه
مورد دیگری که موجبات نگرانی کارگران را فراهم آورده است مسئله تسویه حساب آن‌هاست. در هر دو صورت به کارگران حق سنوات تعلق میگیرد و بر اساس جدولی که وزارت کار منتشر کرده و طبق گروه‌بندی مشاغل، کارگران می‌توانند سنوات خود را به شرط سابقه کار یک‌ساله دریافت کنند.
سنوات ارفاقی چیست؟
سنواتی که با مجوز مراجع ذی‌صالح به مدت خدمت موثر کارمندان مشترک صندوق بازنشستگی کشوری اضافه میشود و حسب مورد پس از پرداخت کسور یا حتی بدون پرداخت کسور درتعیین حقوق بازنشستگی و وظیفه آنان محاسبه میشود را سنوات ارفاقی می‌نامند. این سنوات ارفاقی شامل افرادی مثل جانبازان، معلولان، آزادگان و اسراء، متصدیان مشاغل سخت و زیان آور و بازنشستگان آموزش و پرورش کودکان استثنایی و… میشود.
مواردی که در بخشنامه شورای عالی کار در مورد پایه سنوات ذکرشده
در قسمت‌های قبلی همه‌چیز را در مورد پایه سنوات و حق سنوات و نحوه محاسبه آن‌ها به شما گفتیم. در ادامه به بررسی چند بند مهم از بخشنامه شورای عالی کار در رابطه با پایه سنوات می‌پردازیم:
پایه سنوات شامل دانشجویان و دانش‌آموزانی که مشاغل تابستانی دارند نمی‌شود
پایهٔ سنوات با سنوات خدمت (پاداش پایان کار) متفاوت است و طبق ماده ۲۴ کارفرما موظف است معادل آخرین حقوق کارگر را به‌عنوان پایان کار به وی بپردازد.
در سال ۹۹ میزان پایه‌ی سنوات ۳۳۳۳۳ ریال است که به صورت روزانه به حساب کارگران منظور شده و در پایان سال به آنان تقدیم میشود.
در سال ۱۴۰۰ میزان پایه‌ی سنوات ۴۶۶۶۶ ریال است که به صورت روزانه به حساب کارگران منظور شده و در پایان سال به آنان تقدیم میشود.
تعویض کارفرما ربطی به سنوات ندارد و کارفرمای جدید نیز موظف است سنوات کارگرانی را که یک سال است مشغول به کارند بپردازد.
به کارگران فصلی نیز با توجه به میزان کارکردشان سنوات تعلق میگیرد و برای محاسبه این میزان سنوات باید به تبصره‌هایی که در این زمینه وجود دارند مراجعه کنید.
اگر سال ۱۴۰۰ چهارمین سال کار یک کارگر باشد علاوه بر پایه سنوات این سال مبلغ سال‌های دیگر نیز به‌حساب وی به‌صورت تصاعدی منظور میشود.
در انتها نیز به خاطر داشته باشید که پایه سنوات بیشتر جنبه انگیزشی برای کارگران دارد و شما با پرداخت به‌موقع این مبلغ می‌توانید در بهبود کیفیت کار کارگران شریک باشید؛ یکی دیگر از دلایل پرداخت پایه سنوات ایجاد تمایز در میان کارگران باسابقه و تازه‌کار است.
سئوالات متداول
در این قسمت برخی از سئوالاتی که بارها در مورد سنوات و پایه سنوات پرسیده شده است را برای شما ارائه خواهیم کرد:
آیا حق سنوات شامل مالیات میشود؟
حق سنوات در صورتی که کل مبلغ در پایان قرارداد پرداخت شود و هم زمان کارمند با شرکت تسویه حساب کند، مبلغ پرداختی شامل مالیات نمی‌شود. اما اگر پس از دریافت حق سنوات، همکاری ادامه داشته باشد، این مبلغ شامل مالیات میشود. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع دقیق از معافیت‌های مالیاتی حتما مقاله معافیت های مالیات حقوق سپیدار سیستم را مطالعه کنید. در این مقاله لیست کامل موارد معافیتی حقوق و مالیاتی را بررسی کرده‌ایم.
آیا امکان محاسبه آنلاین سنوات سال ۱۴۰۱ وجود دارد؟
با جستجوی عبارت «محاسبه آنلاین سنوات ۱۴۰۱» به سایت‌هایی برخورد می‌کنید که با نرم افزارهای برخط امکان محاسبه آنلاین حق سنوات سال ۱۴۰۱ را فراهم کرده‌اند. اما در صورتی که کارفرما هستید و قصد محاسبه حق سنوات را دارید، این نرم‌افزارها کار زیادی از پیش نمی‌برند. در این مواقع استفاده نرم افزار حقوق و دستمزد سپیدار سیستم می‌تواند به صورت کامل چالش‌های محاسبه حقوق و دستمزد را برای شما حل کند.
آیا سنوات به کمتر از یک سال تعلق میگیرد؟
بله؛ اگر حتی یک ماه باشد، باید یک دوازدهم آن به فرد پرداخت شود و کارگران برای پرداخت سنوات نیازی نیست یک سال کامل سابقه کاری داشته باشند.
