افت ماهانه تولید خودروسازان از خردادماه امسال  شروع شد و در مردادماه شدت گرفته است، بااین‌حال مسوولان صنعتی با اعلام آمار رشد تجمعی خودرو در ۵ ماه امسال، هیچ اظهار‌نظری در مورد روند کاهشی تولید خودرو نمی‌کنند. طبق آمارهای اعلام‌شده از سوی وزارت صمت، در مردادماه سال جاری نسبت به تیرماه، ایران‌خودرو با افت ۴/ ۱۹درصدی، سایپا با کاهش ۳۰درصدی و پارس‌خودرو نیز با افت ۵/ ۳۱درصدی در تیراژ مواجه شدند. بر این اساس اگر‌چه شاهد افت ماهانه سه خودروساز بزرگ کشور هستیم اما به طور تجمعی در۵ ماه گذشته تولید‌کنندگان نیمه‌دولتی، رشد ۱۴درصدی را به خود می‌بینند. اما تجمیع آمارهای خودروسازان نیمه‌دولتی و خصوصی نیز بیانگر رشد تولید سواری‌ها در بازه زمانی مذکور است به‌طوری‌که در سال گذشته در ۵ ماه ابتدای سال در مجموع ۳۷۰هزار و ۱۶۶ خودروی سواری تولید شد که با رشد ۲۳درصدی، تعداد خودروهای تولیدشده بخش‌های دولتی و خصوصی در ۵ماهه ابتدای امسال به ۴۵۶هزار و ۱۲۶ دستگاه رسید.

بدین ترتیب هر‌چند مسوولان صنعتی آمارهای رشد تولید تجمعی را به رخ می‌کشند، اما به اعتقاد بسیاری از دست اندرکاران تولید خودرو، روند کاهشی تیراژ که از خردادماه کلید خورده و پیش‌بینی می‌شود تا شهریور نیز ادامه پیدا کند، نگرانی‌هایی را در زنجیره خودروسازی کشور ایجاد کرده است. در این بین به نظر می‌رسد عدم‌تامین ارز مورد‌نیاز در شرکت‌های خودروساز، کمبود نقدینگی به واسطه قیمت‌گذاری دستوری و بلاتکلیفی در حوزه مدیریتی سه تولید‌کننده بزرگ خودرو، دلیل عمده افت ماهانه تولید باشد.

هر‌چند تلاش سیاستگذار برای تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار به منظور تامین نقدینگی و جبران زیان تولید، با تایید و تکذیب‌های فراوانی از سوی وزرات صمت مواجه است، بااین‌حال به نظر می‌رسد که این اقدام به یک ضرورت برای حیات خودروسازی کشور تبدیل شده است.

افت‌وخیز تولید پنج‌ماهه خودروسازان

اما آمارنامه تجمعی مردادماه که توسط وزارت صمت منتشر شده، نشان می‌دهد تولید انواع خودروی سواری در ماه میانی تابستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۹درصد رشد همراه بوده است. بر اساس این آمار، در مردادماه خودروسازان دولتی و خصوصی در مجموع ۷۹هزار و ۳۲۹ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند. این در حالی است که  در مدت مشابه سال ۱۴۰۱ این رقم ۷۲هزار و ۴۷۳ دستگاه بود. بنابراین رشد تولید سواری‌ها در مرداد امسال نسبت به مرداد سال گذشته شش‌هزار و ۸۵۶ دستگاه، معادل ۹ درصد، بوده است.

آمار پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری نیز حاکی از رشد تولید خودروهای سواری نسبت به پنج ماه اول سال ۱۴۰۱ است. بر این اساس خودروسازان کشور، اعم از سه خودروساز بزرگ و همچنین خودروسازان خصوصی، از ابتدای سال تا انتهای مردادماه ۴۵۶هزار و ۱۲۶ دستگاه خودروی سواری تولید کردند. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته تولید خودروی سواری در کشور ۳۷۰هزار و ۱۶۶ دستگاه بود. بنابراین آمار تجمعی پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری ۸۵هزار و ۹۶۰ دستگاه رشد داشته که نشان از افزایش ۲۳درصدی دارد.

اما نگاهی داشته باشیم به جزئیات تولید سه خودروساز بزرگ کشور. بیشترین تولید در مردادماه و همچنین پنج‌ماهه امسال مربوط به ایران‌خودرو است. آبی‌پوشان جاده‌مخصوص در پنجمین ماه از سال ۱۴۰۲ موفق شده‌اند که ۳۶هزار و ۵۱۸ دستگاه خودروی سواری تولید کنند. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته ایران‌خودرو ۳۲هزار و ۴۸۲ دستگاه خودروی سواری تولید کرده بود. بر این اساس در ماه میانی تابستان امسال این شرکت چهارهزار و ۳۶ دستگاه بیشتر سواری تولید کرده است که نشان از رشد ۱۲درصدی این خودروساز در تولید این دست از خودروها دارد.

همچنین بزرگ‌ترین خودروساز کشور از ابتدای سال تاکنون ۲۰۹هزار و ۶۲۶ دستگاه خودروی سواری تولید کرده که ۱۴درصد بیشتر از مدت مشابه سال ۱۴۰۱ است که در آن مدت زمانی ایران‌خودرو ۱۸۳هزار و ۱۳۶ دستگاه خودروی سواری تولید کرده بود. بنابراین آمار تجمعی پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری در تولید سواری‌ها ۲۶هزار و ۴۹۰ دستگاه بیشتر از همین بازه زمانی در سال گذشته بوده است. همچنین در آمار وزارت صنعت اعلام شده که در ایران‌خودروی مرکزی تولید خودروهای پژو ۲۰۶ تیپ دو، پژو ۲۰۷ دستی پاناروما، پژو پارس معمولی، پژو ۲۰۰۸، سمند EF7، دنا، رانا، رانا گیربکس ۶دنده با توقف تولید روبه‌رو شده است.

نگاهی نیز داشته باشیم به جزئیات آمار تولید سایپا. نارنجی‌پوشان صنعت خودروی کشور، با کسر آمار تولید پارس‌خودرو، به عنوان زیرمجموعه این شرکت، در ماه میانی تابستان امسال ۱۷هزار و ۷۲۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند که ۷۸۳ دستگاه بیشتر از تولید ۱۶هزار و ۹۴۴ دستگاهی خودروهای سواری این شرکت در مردادماه سال ۱۴۰۱ بوده است.

بنابراین سایپا در مرداد امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته چهاردرصد بیشتر خودروی سواری تولید کرده است. همچنین این شرکت از ابتدای سال جاری تا انتهای مردادماه ۱۰۸هزار و ۱۹۱ دستگاه خودروی سواری تولید کرده است. آمار پنج‌ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ نشان از تولید ۸۹هزار و ۲۴۸ دستگاه سواری داشت. بر این مبنا در این مدت زمانی نارنجی‌پوشان جاده‌مخصوص ۲۶هزار و ۴۹۰ دستگاه، معادل ۲۱درصد، بیشتر خودروی سواری تولید کرده‌اند.

همانطور که اشاره شد آمارهای مربوط به تولید سایپا بدون احتساب پارس‌خودرو به عنوان زیرمجموعه این شرکت است؛ چراکه می‌توان پارس‌خودرو را به طور مستقل سومین خودروساز بزرگ کشور در نظر گرفت. این شرکت تنها خودروساز دولتی است که در مردادماه امسال کمتر از مرداد سال گذشته خودروی سواری تولید کرده است.

نگاهی به آمارنامه تجمعی مرداد سال ۱۴۰۲ که توسط وزارت صمت منتشر شده، نشان می‌دهد که سومین خودروساز بزرگ کشور در ماه میانی تابستان امسال هفت‌هزار و ۷۷۸ دستگاه خودروی سواری تولید کرده؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته این رقم ۱۰هزار و ۶۶۵ دستگاه بوده است. بنابراین پارس‌خودرو در این مدت زمانی با افت دو‌هزار و ۸۸۷ دستگاهی تولید سواری‌ها مواجه شده که حاکی از کاهش قابل‌توجه ۲۶درصدی تولید خودروهای سواری در این شرکت است. اما آمار تجمعی خودروسازان در مورد پارس‌خودرو کمی افزایشی بوده است.

این زیرمجموعه شرکت سایپا در پنج‌ماهه ابتدایی امسال ۲درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته تولید سواری داشته است. بر این مبنا این شرکت از ابتدای سال تا انتهای مردادماه ۵۰هزار و ۴۲۶ دستگاه خودروی سواری تولید کرده که ۹۱۱ دستگاه بیشتر از تولید این دست از خودروها توسط پارس‌خودرو در پنج‌ماهه ابتدایی سال گذشته بوده است. پارس‌خودرو و سایپا نیز همچون ایران‌خودرو در پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری با توقف برخی از مدل‌‌های تولیدی خود مواجه بوده‌اند. بر این اساس در پارس‌خودرو تولید کوئیک اتوماتیک و ساینا متوقف و در سایپا نیز تولید تیبا دو و ساینا دستی متوقف شده است. در مجموع گروه‌های ایران‌خودرو و سایپا و همچنین پارس‌خودرو شاهد رشد ۱۴درصدی تولید خودروهای سواری در پنج‌ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ بوده‌اند.

سقوط ماهانه تولید خودرو های سواری

همانطور که اشاره شد برخلاف تولید پنج‌ماهه خودروسازان بزرگ کشور، در آمار تولید ماهانه مرداد نسبت به تیرماه تولید خودروهای سواری توسط این سه شرکت با یک سقوط آزاد همراه بوده است. خودروسازان بزرگ کشور در مجموع در پنجمین ماه از سال ۶۲هزار و ۲۳دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند. این درحالی است که این رقم برای تیرماه ۸۱هزار و ۹۶۵ دستگاه بود. بنابراین غول‌های خودروساز کشور در مردادماه نسبت به ماه پیش از آن ۳/ ۲۴درصد کمتر خودروی سواری تولید کرده‌اند که این میزان رقم بسیار قابل‌توجهی است.

بیشترین افت رخ‌داده بین این شرکت‌ها مربوط به پارس‌خودرو است. این شرکت در مردادماه امسال تنها هفت‌هزار و ۷۷۸ دستگاه خودروی سواری تولید کرده است که نسبت به آمار ۱۱هزار و ۳۶۴ دستگاهی این خودروساز در تیرماه، سه‌هزار و ۵۸۶ دستگاه کمتر است. بنابراین سومین خودروساز بزرگ کشور در پنجمین ماه از سال حدود یک‌سوم از تولید تیرماه خود را از دست داده است. به طور دقیق در این بازه زمانی پارس‌خودرو با ۵/ ۳۱درصد افت تولید مواجه بوده است.

سایپا نیز در این مدت زمانی وضعیت چندان بهتری نسبت به پارس‌خودرو نداشت. نارنجی‌پوشان جاده‌مخصوص در تیرماه امسال ۲۵هزار و ۷۲۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده بودند، اما در مرداد این رقم به ۱۷هزار و ۷۲۷ دستگاه کاهش یافته که افت ۳۰درصدی را برای این خودروساز ثبت کند. بنابراین سایپا نیز همچون زیرمجموعه خود، پارس‌خودرو، نزدیک به یک‌سوم تولید تیرماه خود را از دست داده که معادل هفت‌هزار و ۵۷۴ دستگاه خودروی سواری بوده است. کاهش تولید خودروهای سواری ایران‌خودرو نیز گرچه کمتر از سایپا و پارس‌خودرو بوده اما باز هم قابل‌توجه است.

بر اساس آمارنامه تجمعی مردادماه، ایران‌خودرو در این ماه ۳۶هزار و ۵۱۸ دستگاه خودروی سواری تولید کرده است. این در حالی است که در اولین ماه از تابستان امسال این شرکت ۴۵هزار و ۳۰۰ دستگاه از این دست خودروها تولید کرده بود. بنابراین در بازه یک‌ماهه ایران‌خودرو نیز ۴/ ۱۹درصد از تولید سواری‌های خود را از دست داده است که حاکی از افت هشت‌هزار و ۷۸۲ دستگاهی این خودروساز است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، افت تولید ماهانه خودروسازان در مردادماه در حالی است که آنها در تیرماه نیز کمتر از خردادماه تولید کرده بودند.