سیگارهای که دود دارند اما با کبریت یا فندک روشن نمی‌شوند. بو دارند اما به‌جای بوی آزاردهنده، از آن عطر میوه‌ها به مشام می‌رسد؛ این است صحنه‌ی روزگاری که این روزها دوروبرمان می‌بینیم. روزگاری که سیگارها گویا قصد دارند کمتر با قلب و شش‌های ما بجنگند اما گویا خیلی هم موفق نبوده‌اند.

سیگارهای الکترونیکی برای کمک به ترک اعتیاد سیگاری‌ها و تشویق آن‌ها به مصرف‌نکردن تنباکو ساخته شده‌اند و سازندگان آن‌ها به‌اصطلاح می‌خواهند انتخاب سالم‌تری در اختیار افراد بگذارند؛ اما هنوز هیچ تحقیقی انجام نشده است که اطلاعات درستی از تأثیرات طولانی‌مدت مصرف این سیگارها در اختیار افراد قرار دهد.

اما اساساً چرا این موضوع مهم است؟ چرا ما باید به‌دنبالِ پاسخ به پرسش‌هایی باشیم که پیش از این مطرح نبوده است؟
گفته می‌شود، با توجه به اینکه به‌تازگی مصرف سیگار الکترونیکی بسیار شایع شده است، نتایج اولیه از بررسی برخی از عوارض این نوع سیگار، خبر از اثرات منفی آن‌ها روی عملکرد قلب و شش‌ها می‌دهد. اما به جز چند تحقیقی که در این زمینه صورت گرفته، هنوز پاسخی قطعی در دست نیست که عوارض مصرف این سیگار تا چه اندازه جدی است و اینکه آیا می‌توان سیگار الکترونیکی را جایگزین سیگار معمولی کرد یا نه.

«ویپ» شامل استنشاق یک آئروسل (aerosol) حاوی چندین ماده‌ی شیمیایی از جمله نیکوتین و طعم‌دهنده‌ است که از طریق «سیگار الکترونیک» یا دستگاه‌های دیگر انجام می‌شود. این سیگارها شامل پنج بخشِ باتری، قسمت دهانی، دستگاه اسپری، سنسور و مایع هستند؛ به‌شکل برقی کار می‌کنند و برای شارژِ مجدد، شارژر دارند، درصورتی که سیگار از موادی مثل کاغذ، توتون و تنباکو، نیکوتین، مونوکسید کربن که گازی سمی و خطرناک است و باعث اختلال در سیستم تنفسی و گردش خون می‌شود؛ آمونیاک، سرب، نیکل و ده‌ها ماده‌ی خطرناک دیگر تشکیل شده است که از همه‌ی این موارد ویپ تنها در داشتن نیکوتین به آن شباهت دارد و عمل احتراق هم که در سیگار عامل اصلی آسیب است در ویپ اتفاق نمی‌افتد.

استفاده از این دستگاه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، این تصور است که « سیگار الکترونیک» نسبت به سیگار معمولی، ضرر کمتری برای سلامتی دارد اما به گفته‌ی «انجمن قلب امریکا» (AHA)، هرچند مصرف سیگار مضرتر از مصرف ویپ است اما شواهدی که خطرات ویپ را اثبات می‌کند، درحال افزایش است. همچنین مطالعات دانشکده‌ی پزشکی «جان هاپکینز» نشان می‌دهد که فرد سیگاری حدود ۷۰۰۰ ماده‌ی شیمیایی استنشاق می‌کند، درحالی که ویپ احتمالاً حاوی مواد شیمیایی کمتری است اما آسیب آن به حداقل نرسیده است.

برخی مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که افرادی که از ویپ برای ترک سیگار استفاده می‌کنند تا حدودی این روش برایشان مؤثر بوده و از درمان‌های جایگزینی نیکوتین تأثیر بیشتری داشته است چرا که براساس تحقیقاتی که «وزارت بهداشت انگلستان» در این زمینه انجام داده، اگرچه سیگارهای الکترونیکی دارای نیکوتین هستند اما در ویپ‌ها دیگر خبری از مواد شیمیایی مضر و سمی داخل سیگارهای تنباکویی مانند کربن مونوکسید، آرسنیک و سرب نیست و سیگارهای الکترونیکی ۹۵ درصد کم‌خطرتر از سیگارهای سنتی هستند.

اما انجمن (AHAT)،به دلیل نیکوتینی که این سیگارها دارند و در رشد مغز در جنین‌ها، کودکان و نوجوانان تأثیر منفی می‌گذارند و مصرف آن، چندین ماده شیمیاییِ خطرناک مثل «دی استیل»، «فلزات سنگین» و «ترکیبات آلی فرار» را وارد بدن می‌کند؛ آن‌ها را ایمن نمی‌داند.

کشیدن ویپ به جای سیگار به‌لحاظ روانی تأثیرات متفاوتی بر روی افراد دارد. برخی تنها مصرف نیکوتین برایشان مهم است و توجه چندانی به دود و شخصیتی که ممکن است سیگار به آن‌ها بدهد، ندارند؛ عده‌ای به خارج کردن دود از دهانشان اعتیاد دارند و برخی هم به دست‌گرفتنِ سیگار، عادت کرده‌اند که از قضا «سیگار الکترونیک» توان تأمین همه‌ی این نیازها را دارد. همچنین این شکل از سیگار نه‌ تنها ظاهر منفی و بوی آزاردهنده‌ی سیگار کاغذی را ندارد بلکه نسبت به آن در حفظ ظاهر کمک می‌کند و به لطف اسانس‌های مختلفی که در مایع آن وجود دارد، بوی بهتری را به مشام می‌رسانند.

بررسی اثرات مصرف ویپ و سیگار هر چند ثابت کرده که ویپ در بدن، اندکی بهتر از سیگار عمل می‌کند اما نباید فراموش کنیم که ما درنهایت به ماده‌ی دیگر و دستگاه دیگری عادت کرده‌ایم. عادتی که هر چند به‌ اندازه‌ی سیگار معمولی برای آسیب زدن به ما دورخیز نکرده است اما به‌نظر می‌آید نوع گرفتاری‌اش یکی‌ست و تنها ظاهرش فرق می‌کند؛ عادتی که هر چند دیرتر اما درنهایت اندام‌های داخلی بدن و به‌ویژه شش‌ها را در جنگی که آغاز کرده است از پای درمی‌آورد و به سمت شکست روانه می‌کند. شکستی که ممکن است به قیمت از دست‌دادن سلامتی‌مان و عدم بازگشت دوباره‌ی آن تمام شود.