خودروهای الکتریکی را باید پدیده‌هایی جدید در صنعت اتومبیل سازی دانست که توانسته‌اند افراد زیادی را با خود همراه کنند.

میزان فروش این خودروها از سال ۲۰۲۰ تا به امروز پیشرفت بسیار زیادی داشته؛ به‌طوری که داده‌های موسسه Statista نشان‌دهنده این است که در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۰۸ هزار خودروی الکتریکی فقط در ایالات متحده به فروش رسیده بود.

این رقم در سال ۲۰۲۱ به ۶۰۸ هزار دستگاه رسیده و سال ۲۰۲۲، به حدود ۹۱۸ هزار دستگاه افزایش پیدا کرد.

این روند رو به رشد، به‌خوبی گویای میزان نفوذ این دسته خودروها در میان کاربران است؛ هرچند که هنوز تا فراگیر شدن این اتومبیل‌ها فاصله زیادی باقی مانده است.

به‌طور کلی فاکتورهای متعددی هستند که میزان فروش خودروهای الکتریکی موثرند. به‌عنوان مثال، قیمت بالاتر این دسته اتومبیل‌ها یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی‌ست که بسیاری افراد را از خرید آن‌ها باز می‌دارد.

از سوی دیگر بسیاری افراد در کشورهای پیشرفته نیز نگران چگونگی شارژ کردن خودروهای الکتریکی خود و فاصله زیاد بین ایستگاه‌های مخصوص شارژ هستند.

در این میان البته نکته‌ای کلیدی را نیز در خصوص خودروهای الکتریکی نباید از یاد برد: این دسته خودروها آن‌طور که تبلیغ می‌شوند برای محیط زیست بی‌خطر نیستند و به‌نوبه خود به طبیعت آسیب می‌رسانند!

البته اتومبیل‌های الکتریکی به دلیل آن که سوخت‌های فسیلی نمی‌سوزانند، در حین استفاده، دی اکسید کربن تولید نمی‌کنند. با این وجود، در مدت عمر یک خودروی الکتریکی، مساله زباله‌های الکترونیکی (E-Waste) عاملی بسیار مهم بر تاثیر این دسته خودروها بر آلودگی محیط زیست به شمار می‌روند.

باتری خودروهای الکتریکی؛ خطری بزرگ برای محیط زیست!

اگر قرار باشد آینده صنعت خودروسازی را از آن اتومبیل‌های الکتریکی بدانیم، باید برخی مسائل زیست‌محیطی مهم پیرامون این محصولات را حل کنیم.

به‌عنوان مثال، یکی از سوالات کلیدی در این زمینه آن است که چطور باتری خودروهای الکتریکی را با کمترین آسیب به محیط زیست بازیافت کنیم؟

در این زمینه، آن‌طور که رسانه معتبر Wired ادعا می‌کند، یک از مهم‌ترین چالش‌های زیست محیطی حال حاضر بشر بحرانی است که در اثر استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی هوشمند برای طبیعت پیش می‌آید! به‌طور خاص، موادی که برای ساخت باتری این دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، قادرند آسیب فراوانی به محیط زیست وارد کنند.

Wired همچنین به این نکته اشاره می‌کند که یکی از مهم‌ترین روش‌های استخراج لیتیوم، یعنی استخراج به کمک تبخیر، نیازمند پمپ کردن بیش از ۳۸۰۰ متر مکعب آب برای دستیابی به یک تن فلز است!

متاسفانه، به دلیل نیاز صنایع مختلف به فلز لیتیم، در سال‌های اخیر شاهد استخراج دیوانه‌وار این فلز در سطح جهانی بوده‌ایم؛ اتفاقی که می‌تواند در آینده نزدیک، نتایج زیست‌محیطی دیوانه‌واری را برای کره زمین در پی داشته باشد.

از طرف دیگر، دو فلز نیکل و کبالت نیز عناصری کلیدی و مهم در مسیر ساخت این دسته باتری‌ها به شمار می‌روند که به‌طور مشابه، تمایل بیش از حد انسان‌ها به استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی هوشمند باعث استخراج بیش از حد این فلزات شده است.

به‌طور خاص، در حال حاضر نرخ استخراج کنونی فلزهای نیکل و کبالت حدودا ۴۲۶ درصد بیشتر از توانایی زمین در نگهداری این فلزات است.

همین استخراج بی‌رویه باعث شده که هزینه‌های سنگینی به محیط زیست تحمیل شود؛ به‌طوری که ذخیره این منابع در سطح زمین به آستانه خطرناکی رسیده است.

این به آن معناست که اجزای تشکیل دهنده این باتری‌ها نباید دور ریخته شوند؛ بلکه می‌بایست به شکلی دیگر مورد استفاده قرار گیرند.

این دسته مواد معدنی، به‌عنوان مواد معدنی حیاتی خوانده می‌شوند. این دسته مواد، عناصری هستند که از نظر اقتصادی و استراتژیکی، اهمیت فوق‌العاده‌ای برای کشورهای مختلف دنیا داشته و هیچ جایگزینی برای آن‌ها وجود ندارد.

زباله‌های الکترونیکی تا چه حد برای محیط زیست خطرناک هستند؟

در سال‌های اخیر تحقیقات گسترده‌ای در زمینه زباله‌های الکترونیکی و خطرات ناشی از تجمیع آن‌ها در سطح کره زمین انجام شده است.

در این خصوص، PACE گزارشی را منتشر کرده و در آن از خطر بزرگی که با انباشته شدن زباله‌های الکترونیکی در کمین ماست، خبر داده است.

به ادعای PACE، هر سال حدود ۵۰ میلیون تن زباله‌های الکترونیکی در سرتاسر دنیا تولید می‌شوند که این رقم می‌تواند در صورت عدم انجام اقدامات موثر به ۱۰۰ میلیون تن در ماه افزایش پیدا کند.

البته نقش باتری خودروهای الکتریکی در این زباله‌های الکترونیکی هنوز چندان پررنگ نیست. اما با استقبال از این اتومبیل ها و افزایش تولیدشان در سرتاسر دنیا، به‌تدریج شاهد افزایش اثر آن‌ها در بین زباله‌های الکترونیکی در سرتاسر دنیا هستیم.

در ماه نوامبر سال ۲۰۱۹، مقاله‌ای با محوریت بررسی روش‌های بازیافت لیتیوم از باتری خودروهای الکتریکی در مجله مهم Nature چاپ شد.

به ادعای این مجله، روش‌های کنونی موجود برای استخراج لیتیوم از باتری خودروهای الکتریکی زمان‌بر و احتمالا خطرناک هستند. این روش‌ها معمولا نیازمند فرآیندهای با ولتاژ بسیار بالا و محیط‌های کاملا عایق‌کاری شده هستند تا خطر برق‌گرفتگی و اتصال کوتاه کاهش پیدا کند.

البته همچنان در سرتاسر دنیا تحقیقات گسترده‌ای با هدف بررسی روش‌های مدیریت زباله‌های الکتریکی و امکان استخراج آن ها در حال انجام است.

با این وجود خطرات ناشی از زباله‌های الکترونیکی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که پیرامون اثرات خودروهای الکتریکی برای محیط زیست مطرح می‌شود و به‌نوعی آینده این صنعت را تهدید می‌کند.