جهش غیرمنتظره صادرات چین در ماه گذشته میلادی که به گفته مقامات ناشی از افزایش تقاضا برای خودروهای برقی بوده است، ‌ موجب شگفتی اقتصاددانان شده است.

صادرات چین در ماه مارس ۲۰۲۳ به نسبت زمانی مشابه در سال گذشته ۱۴.۸ درصد افزایش از خود نشان داد و روند کاهشی ۵ ماه متوالی را متحول ساخت. این جهش از آن رو موجب شگفتی اقتصاددانان شده است که اکثر اقتصاددانان در نظرسنجی رویترز پیش‌بینی کرده بودند نرخ صادرات چین ۷ درصد سقوط خواهد کرد.

با این‌همه تحلیلگران بازار بر این باورند بخشی از این جهش حاصل تلاش و عجله صادرکنندگان و تامین‌کنندگانی است که به دلیل محدودیت‌های اعمال شده در دوران قرنطینه در سال گذشته نتوانسته بودند سفارش‌های مشتریان خود را تامین کنند. از نظر تحلیلگران اگر این جنبه شتابدهنده به صادرات چین فاکتور گرفته شود، چشم‌انداز تقاضای جهانی همان قدری باقی خواهد ماند که پیش‌بینی شده است.

به گفته ژیوی ژانگ اقتصاددان ارشد Pinpoint Asset Management موج شیوع کرونا در دسامبر سال گذشته و ژانویه سال جاری منجر به تخلیه کامل انبار کارخانه‌ها شده است. اکنون کارخانه‌ها با ظرفیت کامل کار را آغاز کرده‌اند به دنبال تامین سفارش‌های معوقه هستند. به گفته این اقتصاددان، با توجه به چشم‌انداز ضعیف تقاضای جهانی، بعید به نظر می‌آید رشد صادرات چین دوام چندانی داشته باشد.

همزمان با جهش نرخ صادرات، واردات چین هم کمتر از حد انتظار کاهش پیدا کرد و اقتصاددانان این موضوع را ناشی از شتاب گرفتن سفارش محصولات کشاورزی، به ویژه دانه سویا می‌دانند. براساس پیش‌بینی‌های ۲ ماه گذشته انتظار می‌رفت واردات به ترتیب ۵ درصد و ۱۰.۲ درصد کاهش پیدا کند، اما واردات چین تنها ۱.۴ درصد کاهش پیدا کرد. از جمله مواردی که واردات آنها افزایش پیدا کرده است می‌توان به نفت خام، سنگ آهن و سویا اشاره کرد و در مقابل واردات مس به چین کاهش یافته است.

بازارهای مالی جهان نسبت به این جهش صادرات واکنش چندانی نشان ندادند، تاحدودی به این دلیل که سرمایه‌گذاران نیم‌نگاهی محتاطانه نسبت به چشم‌انداز جهانی اقتصاد چین دارند. ارزش دلار استرالیا اما که به عنوان معیاری برای سنجش تقاضای چینی‌ها برای کالا درنظر گرفته می‌شود، افزایش کمی را تجربه کرده است.

ال وی دالیانگ، سخنگوی اداره گمرک چین، این جهش غافلگیرکننده را با افزایش شدید تقاضا برای خودروهای برقی، محصولات خورشیدی و باتری‌های لیتیومی مرتبط می‌داند. او همچنین هشدار داد ممکن است این وضعیت در آینده رو به وخامت بگذارد زیرا از نظر او وضعیت همچنان سخت و پیچیده است و ممکن است کاهش میزان تقاضای خارجی و عوامل ژئوپلتیکی چالش‌های بزرگتری را در مسیر توسعه تجارت چین ایجاد کند.

تناقض آشکار عملکرد صادرات چین با دیگر صادرکنندگان آسیایی مانند کره جنوبی و ویتنام که هردوی آنها در ماه‌های اول سال با کاهش صادرات مواجه شده‌اند، نشانه دیگری است از اینکه باید نسبت به جهش ناگهانی صادرات چین شک کرد. به گفته تحلیلگران شرکت کپیتال اکونومیکس، با توجه به چشم‌انداز تاریک تقاضای جهانی، احتمال پایدار بودن این جهش بسیار بعید است. به گفته این تحلیلگران، انتظار می‌رود در سال جاری بیشتر اقتصادهای توسعه یافته وارد دوران رکود شوند و صادرات چین هم تا آخر سال همین مسیر را طی خواهد کرد.

پکن که سال گذشته پس از اجرای محدودیت‌های شدید همه‌گیری کرونا یکی از کندترین نرخ‌های رشد اقتصاد در دهه‌های اخیر را تجربه کرد، برای سال جدید خود هدف رشد ۵ درصدی تولید ناخالص داخلی را تعیین کرده است. تولید ناخالص داخلی چین سال گذشته تنها ۳ درصد رشد پیدا کرد.