برای خیلی از کسانی که در مورد چگونگی عملکرد شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های پخش ویدئو مانند یوتیوب کنجکاو هستند، این سؤال پیش می‌آید که میلیاردها فیلم و عکسی که مردم سراسر کره زمین در اینستاگرام و یوتیوب آپلود می‌کنند در کجا ذخیره می‌شود؟ پاسخ این سؤال از فناوری به نام ذخیره سازی فضای ابری رونمایی می‌کند که آن را می‌توان حتی علت امکان پذیر شدن ارائه خدماتی مانند شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های پخش ویدئو دانست. برای آشنایی بیشتر با این فناوری، در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
مروری بر تاریخچه فضای ذخیره سازی
اولین فضاهای ذخیرهسازی اطلاعات سال‌ها پیش از آنکه رایانه‌های دیجیتال پدیدار شوند، در سال ۱۹۲۰ به صورت کارت پانچ و ماشین‌های جدول‌بندی توسط شرکت IBM ارائه شدند تا اطلاعات مربوط به مشاغل و سرشماری در آن‌ها ذخیره شوند. پس از آنکه در سال ۱۹۴۰ کامپیوترهای دیجیتال معرفی شدند حافظه‌های گوناگونی از جمله نوار مغناطیسی، درام مغناطیسی و حافظه مغناطیسی هسته ای تا سال ۱۹۵۳ ساخته شدند که هر یک توسط کامپیوترهای خاصی قابل استفاده بودند.
تاریخچه فضای ابری
یکی از بزرگ‌ترین تحولات در روند پیشرفت حافظه‌های کامپیوتر در سال ۱۹۵۳ و با ساخت اولین درایو‌هارد دیسک توسط شرکت IBM اتفاق افتاد. اولین درایو‌هارد دیسک در سال ۱۹۵۶ در محصول IBM 305 RAMAC به کار گرفته شد. ابعاد خود رایانه با اندازه‌های ۹.۵ متر در ۱۵ متر، حجیم محسوب می‌شد و حجم درایو ذخیرهسازی که اولین‌هارد دیسک تجاری بود به ۱.۵ مترمکعب می‌رسید.
اواخر دهه‌ی ۶۰، زمانی که هنوز از کارت‌های پانچ و نوارهای مغناطیسی برای انتقال اطلاعات رایانه استفاده می‌شد، IBM دست به ارائه‌ی ابزاری قابل حمل، ارزان‌قیمت و قابل اعتماد به نام فلاپی دیسک زد. اولین فلاپی دیسک که در سال ۱۹۷۱ منتشر شد، دارای قطر ۸ اینچ بود و می‌توانست تنها ۸۰ کیلوبایت اطلاعات را فقط به صورت خواندنی ذخیره کند.
با گذر زمان، معلوم شد که دیسک‌های ۸ اینچی برای استفاده در ریز رایانه‌ها بسیار بزرگ هستند. از این رو در دهه‌ی ۷۰ بود که دیسک‌های ۱/۴ ۵ اینچی به عرصه‌ی ظهور رسیدند. هر چند که این درایوها قادر به ذخیره‌ی کمتری از داده‌ها بودند، اما هزینه تولید کمتری داشتند.
هارد دیسک برای ذخیره سازی اطلاعات
سال ۱۹۷۲ بود که از اولین نمونه‌ی کاربردی این دیسک‌ها به شکل یک دیسک لیزری با عرض ۱۲ اینچ رونمایی شد؛ هر چند که تا قبل از سال ۱۹۷۸ این نوع دیسک نتوانست به بازار راه پیدا کند. البته آن زمان نوارهای ارزان قیمت VHS چندین سال بود که در بازار جولان می‌دادند و دیسک لیزری در این میان دست و پا گیر و گران‌قیمت محسوب می‌شد.
اوایل دهه‌ی ۸۰ بود که دیسک‌های خواندنی CD-ROM وارد بازار شدند و در سال ۱۹۹۰ سونی و فیلیپس اولین محصول CD-R را ارائه دادند. اواسط دهه‌ی ۹۰ زمزمه‌هایی مبنی بر کافی بودن درایوهای CD-ROM برای توزیع سیستم عامل‌هایی مانند ویندوز ۹۵ پیچید و این چنین شد که تا پایان دهه‌ی ۱۹۹۰، دیسک‌های نوری جایگزین فلاپی‌ها شدند.
در سال ۱۹۸۴ فوجیو ماسوکا که در شرکت توشیبا کار می‌کرد فلش مموری را ساخت که ذخیره و پاک کردن چندین باره اطلاعات را امکان پذیر می‌کرد. با بهبود توسعه فلش مموری‌ها در سال ۲۰۰۰ USB Flash drive معرفی شد که هم از نظر فیزیکی حجم کمتری را اشغال می‌کردند و هم مقدار اطلاعات بیشتری را می‌توانستند ذخیره کنند.
اولین فلش ذخیره سازی اطلاعات
در سال ۲۰۰۳ دیسک‌های بلو رِی (Blu-ray optical disk) با قابلیت ذخیره فیلم‌هایی با کیفیت ۱۰۸۰ و خواندن فایل‌های بسیار فشرده به بازار معرفی شدند. سرانجام در سال ۲۰۰۹ اولین‌هارد دیسک درایو(HDD) با ظرفیت یک ترابایت توسط شرکت هیتاچی تولید شد.
هارد دیسک درایو
فضای ابری چیست؟
فضای ابری، به فضایی در اینترنت گفته می‌شود که می‌توانید مانند یک‌هارد درایو، اطلاعات و فایل‌های دیجیتالی خود را در آن ذخیره کنید و از هر جایی و در هر زمانی به‌راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشید. به طور کلی، سیستم‌های ذخیره سازی ابری شامل صدها سرور داده هستند که از طریق سرور کنترل اصلی با یکدیگر ارتباط نزدیک دارند.
به زبان ساده، فضای ابری یک حافظه (مثل یک‌هارد با ظرفیت بسیار بالا) است که توسط شرکت‌های ارائه دهنده آن مثل فضای ابری گوگل یا همان گوگل درایو، دراپ باکس، آی‌کلود و … ساخته شده و شما می‌توانید اطلاعات خود (مثل عکس‌ها، شماره تلفن‌ها و …) را در آن‌هارد ذخیره کنید. در اصل فضای ابری مجموعه‌ای از کامپیوترهای به هم متصل است که طراحی شده‌اند تا به عنوان یک اکوسیستم واحد فعالیت کنند.
فضاهای ابری ایجاد شده‌اند تا یک یا چند سرویس مختلف را (اعم از فضای ذخیره سازی، ارسال و دریافت داده و امکان استفاده از نرم افزارهای مختلف) عرضه کنند، تا کاربرانی مثل ما و شما بتوانند از راه دور از این سرویس‌ها استفاده نمایند. از آنجایی که فضای ذخیره سازی فیزیکی ممکن است صدمه ببیند، خراب شود یا به سرقت برود، ایده استفاده از حافظه بر بستر اینترنت شکل گرفت.
این‌هارد بسیار امن‌تر از‌هارد کامپیوتر شماست، ضمناً در هر جای دنیا که نیاز به آن فایل‌ها داشته باشید، کافی است به اینترنت متصل شوید تا به آن اطلاعاتی که ذخیره کرده‌اید دسترسی پیدا کنید. یعنی برای دسترسی به اطلاعات خودتان نیازی نیست حتماً کامپیوتر، گوشی یا‌هارد اکسترنال خودتان را به همراه داشته باشید. درواقع فضای ذخیرهسازی ابری کاربر را قادر می‌سازد پشتیبان گیری اطلاعات امن و بدون دردسر را انجام دهد. علاوه بر این، ذخیره سازی ابری یک روش عالی برای بهینه سازی ذخیره سازی و اطمینان از آن‌ها است.
فضای ابری چیست
مسئولیت کامل داده‌هایی که در فضای ابری ذخیرهسازی می‌کنید، بر عهده ارائه‌دهنده این خدمات است. به بیان دیگر، شرکت ارائه‌دهنده فضای ابری، وظیفه میزبانی (هاستینگ)، تأمین امنیت، حفظ و نگهداری و حصول اطمینان از اینکه در هر زمان بتوانید به داده‌های خود دسترسی داشته باشید را بر عهده دارد.
پردازش ابری می‌تواند به گونه‌ی متفاوتی اطلاعات را پردازش کند. در این فناوری از نرم‌افزارهای مخصوصی استفاده می‌شود که می‌توانند حجم کاری را با دستگاه‌های مختلف به اشتراک بگذارد.
فضای ذخیره سازی ابری به دلیل اینکه به یک ثبات و بلوغ نسبی در ارائه خدمات رسیده است محبوبیت آن‌ها در بین کسب و کارهای کوچک و متوسط افزایش یافته، زیرا با هزینه نسبتاً کم، می‌تواند بیشترین فضای ممکن را در اختیار کاربرانش قرار دهد. همچنین نگرانی‌ها درباره این تکنولوژی کمتر شده و امنیت آن نیز رو به افزایش است، اما هنوز هم مشکلات کوچکی درباره این تکنولوژی وجود دارد که در حال بهبود است.
فضای ذخیره سازی ابری چیست؟
شاید باورش برایتان سخت باشد اما اساس و پایه فضای ابری در میانه قرن بیستم گذاشته شد. حتماً عکس‌های رایانه‌هایی را که برای نگهداری آن‌ها به فضایی به اندازه یک اتاق کامل نیاز بود را دیده اید. سیستم اصلی و مرکزی برخی از آن‌ها از طریق اتصال‌هایی مخصوص بین چند کاربر به اشتراک گذاشته می‌شد.
در این شیوه به اشتراک گذاری، بیشتر پردازش رایانه ای توسط همان سیستم مادر صورت می‌گرفت. در صورتی که ارزش و فضای در دسترس برای ذخیرهسازی را در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که آن فضای ابری خیلی با فضای ابری کنونی متفاوت بوده است و در واقع یک ماکت بسیار ضعیف و سطح پایین از رایانش ابری، ذخیره سازی ابری و بقیه سرویس‌های ابری کنونی بوده است.
فضای ذخیره سازی ابری چیست؟
پس از این مرحله از سیر تکامل فضاهای ذخیره سازی، فضای ذخیره سازی ابری به عنوان یکی از فضاهای ذخیرهسازی جدید به ابتدایی‌ترین شکل خود و به شکل بسیار محدود توسط شرکت آمازون در سال ۲۰۰۶ با نام‌های Amazon Elastic Cloud 2 (EC2) و Amazon Simple Storage Service (S3) شروع به کار کردند. EC2 به کاربران خود این امکان را می‌داد تا بتوانند ظرفیت سرور خود را برای پردازش‌های موقت افزایش دهند و کاربر فقط برای مدت زمانی که از این سرویس استفاده می‌کرد هزینه ای را می‌پرداخت.
به این ترتیب کاربرانی که از این سرویس استفاده می‌کردند دیگر نیاز به خرید زیرساخت‌های گران قیمت برای پردازش داده‌های خود نداشتند. S3 نیز سرویسی بود که کاربران آن می‌توانستند در ازای پرداخت هزینه ای فضای ذخیره سازی برای ذخیره اطلاعات کاری یا شخصی خود خریداری کنند.
ظرفیت فضای ذخیره سازی ابری چقدر است؟
در حقیقت میزان فضای ذخیرهسازی فضای ابری، به نیاز شما بستگی دارد. شرکت‌های گوناگونی با هزینه‌های مختلف، مقدار خاصی فضای ذخیرهسازی ابری در اختیار شما قرار می‌دهند. بسیاری از صاحبان کسب و کار‌ها و افرادی که روزانه نیاز به انتقال فایل‌های گوناگونی دارند، سعی می‌کنند به جای استفاده از فلش مموری‌ها و دیگر دستگاه‌های ذخیرهسازی، از فضای ذخیرهسازی ابری برای داده‌های خود استفاده کنند.
ظرفیت فضای ذخیره سازی ابری چقدر است؟
شما می‌توانید با هزینه مناسب، میزان فضای مورد نیاز خود را تهیه کنید و فایل‌های خود را بر روی آن بارگذاری کنید. برای نمونه سرویس گوگل درایو تا میزان ۱۵ گیگ فضای ابری را به صورت رایگان در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد و برای فضایی بیشتر از این مقدار، کاربران باید هزینه پرداخت کنند.
سخن پایانی
از مطالبی که در این مقاله آورده شد به خوبی می‌توان فهمید در صورتی که فضای ذخیره سازی ابری وجود نداشت آنگاه شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های پخش آنلاین ویدئو، پروژه‌های همکاری بین چندین گروه کاری که در شهرها یا کشورهای مختلفی مستقر هستند و حتی بانکداری آنلاین احتمالاً وجود خارجی نداشتند و یا با سرعت و وسعت کنونی در دسترس نبودند.
اکنون می‌دانیم که ما صرفاً هنگامی که فایل‌های شخصی خودمان را بر روی یک سرویس ابری ذخیره می‌کنیم در حال استفاده از سرویس‌های ابری نیستیم بلکه حتی وقتی که با بسیاری از اپلیکیشن‌های روی گوشی کار می‌کنیم و یا یک عکس خانوادگی را در اینستاگرام پست می‌کنیم در حال استفاده از فضای ذخیرهسازی ابری هستیم.
