نزدیک به ۷۰ گونه مار در سراسر ایران وجود دارد و بسیاری از آنها بسیار سمی هستند. این باعث می شود مارها به یکی از خطرناک ترین حیوانات کشور تبدیل شوند.
در این گزارش به بررسی ۴ گونه از مارهای کشنده و خطرناک کشور پرداخته شدهاست؛ کبرای خزری (Naja oxiana) که به آن مار کبرا آسیای میانه، مار ملاقه، کبرا Oxus یا کبرای ایرانی نیز گفته می شود، گونه ای از مارهای سمی از خانواده Elapidae است. اگر زهر آنها درمان نشود تنها در ۴۵ دقیقه می تواند به مرگ فرد منجر شود.
آنها در سراسر آسیای مرکزی زندگی می کنند و بسیاری از آنها را در مناطق شمال شرقی ایران خواهید یافت. خوشبختانه، آنها فقط در صورت تهدید پرخاشگر می شوند و به طور کلی سعی می کنند تا زمانی که می توانند از انسان دوری کنند. آنها مارهایی با جثه متوسط هستند و رنگ آنها از قهوه ای روشن تا مایل به زرد متغیر است.
گَرزِه مار (نام علمی: Macrovipera lebetina) یک گونه از مارهای سمی است که در شمال آفریقا، بخشهایی از خاورمیانه و از شرق تا منطقه کشمیر پراکندگی دارد. تا کنون ۵ زیرگونه از گرزهمار شناسایی شدهاست. گرزهمارها در جنس ماده تا ۱/۵ متر طول دارند و نرها کمی کوچکتر هستند.
مشهور ترین سرده از خانواده گرزه مار ها که از سمیترین گونههای مارهای ایران محسوب میشوند افعیها هستند و در بیشتر مناطق ایران دیده میشود. گرزهمار با نامهای افعی گل گز، افعی خاتونی، افعی داوودی، افعی سیاه و افعی سلیمانی نیز شناخته میشود.
همانطور که از نام رایج آنها پیداست، پوزه های گرد دارند. رنگ آنها از خاکستری تا قهوه ای و بژ متغیر است. آنها اغلب یک الگوی تیره در پشت خود دارند.
مار جعفری (نام علمی: Echis) سردهای از افعیهای زهردار هستند که در مناطق خشک آفریقا، خاورمیانه، پاکستان، هند و سری لانکا پیدا میشوند. نام علمی این مار اِکیس کلمهای یونانی به معنای «افعی» است. برخی از گونههای مار جعفری مسئول ایجاد بیشتر موارد مارگزیدگی و مرگ میر در جهان هستند. هشت گونه از این مار تاکنون شناسایی شدهاست.
(Echis carinatus) کوچکترین مار از ۸ گونه مار بزرگ است، آنها در بخش های جنوب غربی ایران و در بخش های بزرگی از آسیای مرکزی و جنوبی زندگی می کنند. میزان مرگ و میر برای نیش این مارها حدود ۲۰٪ است، اما خوشبختانه به طور گسترده ای در دسترس است، بنابراین مرگ و میرها دیگر زیاد اتفاق نمی افتد. گفته می شود، این افعی بسیار تهاجمی است، به همین دلیل است که آنها بسیار خطرناک هستند.
مار دریایی منقاردار (Enhydrina schistosa) – این مار دریایی بسیار سمی است که در بسیاری از آب های آسیا از جمله خلیج فارس در ایران زندگی می کند. این عامل بیشتر نیش مارهای دریایی است که آن را خطرناک ترین در نوع خود می کند. متأسفانه، آنها به عنوان تهاجمی شناخته شده اند. آنها همچنین احتمالاً بسیار بیشتر از دوز کشنده زهر به هر قربانی تزریق می کنند. معمولاً در قسمت بالا خاکستری تیره با پهلوها و زیر شکم روشن تر و سفیدتر هستند.