حق اولاد یا کمک عائله مندی یکی از مواردی است که در قسمت حقوق و مزایای فیش حقوقی دیده می‌شود. افرادی که در مشاغل دولتی و خصوصی فعالیت می‌کنند و تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی هستند، در صورتی که فرزند داشته باشند می‌توانند از حق اولاد و عائله مندی نیز بهره مند شوند. هدف از پرداخت حق اولاد نیز کمک بیشتر به افراد شاغل و افزایش رفاه اجتماعی است؛ اما حق اولاد چیست و دقیقاً شامل چه افرادی می‌شود؟ چطور می‌توانیم حق اولاد را محاسبه کنیم؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه سپیدار سیستم باشید.
حق اولاد و عائله مندی چیست
حق اولاد چیست؟ آیا حق عائله مندی همان حق اولاد است؟
مطابق با قانون تمامی کارگران و کارمندانی که دارای فرزند هستند باید مبلغی را به عنوان حق اولاد در پایان ماه دریافت کنند. در پاسخ به سؤال حق اولاد چیست، به زبان ساده می‌توانیم بگوییم حق اولاد کمک هزینه‌ای برای مخارج فرزندان بیمه شدگان تأمین اجتماعی است. کمک عائله مندی در بخش خصوصی همان حق اولاد است. اما برای کسانی که در بخش‌های دولتی کار می‌کنند حق اولاد با حق عائله مندی تفاوت دارد. در واقع کارمندان دولتی در کنار دریافت حق اولاد (تا سه فرزند) از کمک هزینه عائله مندی برای همسر نیز برخوردار می‌شوند.
طبق قانون حق اولاد یا عائله مندی کارگران بخش خصوصی تنها به دو فرزند پرداخت می‌شد. با این حال از سال ۱۳۹۴ به بعد، به دلیل قوانین حمایتی از افزایش جمعیت، این محدودیت برداشته شد و حالا کارگران برای تمامی فرزندان خود حق اولاد دریافت می‌کنند. از طرفی این قانون مختص مردان یا زنان نیست. هم مردان و زنان شاغل دارای فرزند، شامل دریافت حق اولاد می‌شوند. حسابداران شرکت‌ها می‌توانند با کمک نرم افزار مالی حق اولاد را محاسبه و در فیش حقوقی وارد کنند.
محاسبه حق اولاد و کمک عائله مندی کارگران و کارمندان
تفاوت کمک هزینه عائله مندی و حق اولاد کارمندان دولت با بخش خصوصی
بر اساس بند ۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری کمک هزینه عائله‌مندی و اولاد به کارمندان مرد شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این قانون که دارای همسر می‌باشند معادل (۸۰۰) امتیاز و برای هر فرزند معادل (۲۰۰) امتیاز و حداکثر سه فرزند. حداکثر سن برای اولادی که از مزایای این بند استفاده می‌کنند به شرط ادامه تحصیل و نیز غیرشاغل بودن فرزند، (۲۵) سال تمام و نداشتن شوهر برای اولاد اناث خواهد بود.
کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این قانون که دارای همسر نبوده و یا همسر آنان معلول و یا از کارافتاده کلی می‌باشد و یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند از مزایای کمک هزینه عائله‌مندی موضوع این بند بهره‌مند می‌شوند. فرزندان معلول و ازکارافتاده کلی به تشخیص مراجع پزشکی ذی‌ربط مشمول محدودیت سقف سنی مزبور نمی‌باشند. در هنگام محاسبه حقوق و دستمزد باید به این تفاوت‌ها توجه داشته باشید.
حق اولاد برای زنان و مردان
طبق قانون کار، حق اولاد به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
ماده ۸۶ قانون تأمین اجتماعی به صراحت در مورد کمک عائله مندی یا حق اولاد کارگران تحت پوشش تأمین اجتماعی صحبت می‌کند. طبق ماده ۸۶ قانون تأمین اجتماعی، کمک عائله‌مندی منحصراً تا دو فرزند بیمه شده پرداخت‌می‌شود مشروط بر آنکه
بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ۷۲۰ روزکار را داشته باشد.
سن فرزندان او از هجده سال کمتر باشد و یا منحصراً به‌تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری‌یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده ۹۱ این‌قانون قادر به کار نباشند.
البته همانطور که اشاره کردیم، بر اساس قوانین حمایتی جدید، محدودیت هر دو فرزند برداشته شده و در حال حاضر برای تمامی فرزندان محاسبه می‌شود. علاوه بر این، طبق قانون کار، موارد زیر نیز جزو شرایط تعلق کمک عائله مندی یا حق اولاد هستند:
کارگر مشمول مقررات قانون تأمین اجتماعی باشد به عبارت دیگر، بیمه شده تأمین اجتماعی باشد.
در مواردی که زن و مرد هر دو در یک کارگاه مشغول به فعالیت باشند، در صورت داشتن شرایط فوق هر کدام به تنهایی محق دریافت کمک عائله مندی هستند.
در قانون در مورد مشمول شدن حق اولاد در بیمه و مالیات نیز صحبت شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید معافیت های مالیات حقوق را مطالعه کنید.
محاسبه حق اولاد و عائله مندی
نحوه محاسبه حق اولاد و کمک هزینه عائله مندی چگونه است؟
بر اساس ماده ۸۶ قانون تأمین اجتماعی، میزان کمک حق عائله مندی یا میزان حق اولاد باید معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه باشد. برای محاسبه حق اولاد در بخش خصوصی , باید حداقل دستمزد روزانه آن سال را در عدد ۳ ضرب کرده و حاصل را در تعداد فرزندان ضرب نمائیم .
۱ × حداقل دستمزد روزانه × ۳ = حق اولاد برای یک فرزند
عائله مندی در بخش خصوصی همان حق اولاد است, ولی برای کسانی که در بخش دولتی کار می‌کنند و از نظام هماهنگ پرداخت حقوق پیروی می‌کنند. حق عائله مندی جدای از حق اولاد است و حق اولاد تا سه فرزند پرداخت می‌گردد. .
حق اولاد برای یک فرزند در بخش دولتی = ۱۴% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا
عائله مندی در بخش دولتی= ۷۰% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا
علاوه بر محاسبه حق اولاد و کمک هزینه عائله مندی که در بخش خصوصی و دولتی متفاوت است. عیدی کارگران و کارمندان نیز به شکل متفاوتی محاسبه می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید جدول عیدی کارگران را مشاهده کنید.
مبلغ حق اولاد در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
در ادامه به مبلغ پرداختی برای حق اولاد می‌پردازیم. همانطور که گفته شد برای هر فرزند بطور جداگانه حق اولاد تعلق می‌گیرد که در جدول زیر مبلغ حق اولاد را در سال ۱۴۰۱ می‌توانید مشاهده کنید.
مبلغ حق اولاد ماهانه در سال ۱۴۰۱
مبلغ (ریال) شرح ردیف
۴.۱۷۹.۷۵۰ کمک هزینه یک فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۱) ۱
۸.۳۵۹.۵۰۰ کمک هزینه دو فرزند (معادل ۶ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۱) ۲
۱۲.۵۳۹.۲۵۰ کمک هزینه سه فرزند (معادل ۹ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۱) ۳
آیا حق اولاد شامل مالیات و بیمه می‌شود؟
مزایای مانند بن کارگری، بن مسکن، حق اولاد جز مزایای شاغل بودن است و ارتباطی با شغل ندارد ولی در بخشنامه مالیاتی اشاره‌ای به مشمول مالیات نشدن موارد مذکور وجود ندارد. با بررسی قوانین مالیات حقوق به این نتیجه می‌رسیم که حق اولاد و عائله مندی مشمول مالیات می‌شوند. در مقابل اما حق اولاد جزو موارد معاف از بیمه است و شامل بیمه نمی‌شود.
