وضعیت مصرف آب در مناطق شهری استان تهران در مقایسه با دیگر استان‌ها تفاوت معناداری دارد و بر اساس آمارها در سال ۱۴۰۰ یعنی سال گذشته ۴۷ درصد خانوارهای شهری استان تهران در حد الگو آب مصرف کرده‌اند. به همین دلیل ۳۳ درصد آب مصرفی شرب خانگی حوزه شهری استان تهران یعنی ۳۲۵ میلیون مترمکعب متعلق به این گروه بوده، این در حالی است که به دلیل مصرف بهینه آب، ۱۹ درصد آب‌بهای پرداختی به آنها تعلق دارد.
در همین حال ۴۹ درصد خانوارهای شهری استان تهران که حدود ۲.۵ میلیون خانوار را تشکیل می‌دهند، تا دو برابر الگو آب مصرف کرده و ۵۸ درصد مصرف آب یعنی ۵۷۵ میلیون مترمکعب و ۵۸ درصد آب‌بهای پرداختی به آنها تعلق داشته است. در این میان چهار درصد خانوارهای شهری استان تهران نیز که ۱۹۰ هزار خانوار را تشکیل می‌دهند، با مصرف بیش از دو برابر الگو به عنوان مشترکان بدمصرف هشت درصد آب شرب کل استان تهران یعنی ۸۱ میلیون مترمکعب را استفاده کرده و مشمول پرداخت ۲۳ درصد آب‌بهای شرب خانگی شهری شده‌اند.
حق خوری بدمصرف‌ها
بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته چهار درصد خانوار بدمصرف مناطق شهری استان تهران به تنهایی معادل ۲۵ درصد آب‌شرب مصرفی ۴۷ درصد از خانوارهای در سطح الگو را مصرف کرده‌اند و به همین دلیل نیز این گروه مشترکان در هفته‌های اخیر مشمول دریافت اخطار و قطع آب شده‌اند.
آمارهای مصرف آب شرب در بخش روستایی استان تهران نیز از فاصله معنادارتری با مناطق روستایی کشور حکایت دارد، چنانچه در بخش روستایی استان تهران فقط ۳۴ درصد خانوارها معادل ۶۰ هزار خانوار تا سطح الگو آب مصرف کرده و ۱۷ درصد مصرف آب شرب خانگی روستایی به آنها اختصاص دارد. این در حالی است که این گروه چهار درصد کل آب بهای خانگی روستایی را پوشش داده‌اند.
همچنین ۴۹ درصد یعنی ۸۰ هزار خانوار نیز تا دو برابر الگو آب مصرف کرده و ۵۵ درصد آب شرب روستایی را مورد بهره‌برداری قرار داده‌اند و مشمول پرداخت ۲۵ درصد آب‌بها بوده‌اند، اما گروه بدمصرف روستایی که بیش از دو برابر الگو آب مصرف کرده‌اند، ۲۰ هزار خانوار را تشکیل داده و با سهم ۱۰ درصدی به تنهایی ۲۴ درصد آب را مصرف کرده و ۵۴ درصد آب‌بهای روستایی استان تهران را پرداخته‌اند.
نکته مهم در بخش روستایی استان تهران، مصرف بیش از ۱.۵ برابری ۱۰ درصد خانوار بدمصرف نسبت به ۳۴ درصد خانواری است که در سطح الگو آب مصرف می‌کنند.
تهرانی ها چقدر برای آب هزینه می‌کنند؟
به طور کلی سال ۱۴۰۰ در مجموع در بخش خانگی استان تهران، پنج میلیون و ۴۰ هزار خانوار شهری ۹۸۳ میلیون مترمکعب آب مصرف کرده‌اند و میانگین تعرفه پرداختی آنها برای هر مترمکعب آب ۸۸۳۱ ریال بوده، همچنین از ۱۷۰ هزار خانوار ساکن در مناطق روستایی استان تهران، در سال گذشته ۳۲ میلیون مترمکعب آب شرب را مصرف کردند و متوسط آب‌بهای پرداختی آنها نیز ۶۴۸۷ ریال بوده است.
آنطور که مسوولان اعلام کرده اند، مخازن سدهای پنجگانه تهران نسبت به سال گذشته ۸۲ درصد کاهش یافته و تامین آب در تهران در پاییز امسال دشوار خواهد بود.
سدهای تهران چقدر آب دارند؟
این در شرایطی است که ابتدای مهرماه وارد سومین سال تنش آبی پیاپی شدیم، حجم مخازن در پایان شهریور ماه ۴۱۴ میلیون مترمکعب بوده و در شهریور سال ۱۴۰۰ این عدد معادل ۵۰۳ میلیون مترمکعب ثبت شده است که اختلاف آن حدود ۸۹ میلیون مترمکعب کسری مخزن را نشان می دهد، بدین معنا که از یک سال پر تنش آبی با کسری قابل توجه مخازن سدها وارد سال آبی جدید شدیم.
در سال آبی گذشته ۱۵ درصد ورودی به سدها نسبت به سال قبل کاهش داشته، در خصوص میزان بارش ها نیز باید گفت که در انتهای سال آبی ۱۴۰۱ _۱۴۰۰میزان بارش ها ۲۰۷.۵ میلی متر بارندگی ثبت شده است، در متوسط بلندمدت میزان بارش ها به طور میانگین ۲۸۱ میلی متر ثبت شده که در مقایسه با سال آبی گذشته ۲۵ درصد و نسبت به متوسط بلند مدت ۲۶ درصد کاهش را نشان می‌دهدبر اساس آخرین آمار تا یازدهم مهرماه نیز حجم مخازن سدها ۳۸۵ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با سال قبل که ۴۶۷ میلیون مترمکعب بوده ۸۲ میلیون متر مکعب کاهش یافته است.
آن طور که ارسطویی، مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران به ایسنا گفته در تمام سدهای تحت پوشش به‌ویژه سامانه شرق با کاهش در ورودی مخازن سدها مواجه هستیم، در مجموع شرایط برای هر پنج سد زیر حد نرمال و کمتر از میانگین است و تمام سدها شرایط مشابهی را نسبت به سال های قبل از نظر کاهش میزان آورد و بارندگی تجربه می کنند.
وی با بیان اینکه در سدهای امیرکبیر، لتیان، لار، طالقان و ماملو به ترتیب با کاهش حجم ۲۴، ۷، ۶، ۱۶ و ۲۸ میلیون مترمکعبی نسبت به سال قبل مواجه هستیم، اظهار کرد: پیش‌بینی بارش‌ها نیز تا نیمه دوم آذر ماه کمتر از میانگین و زیرنرمال است و همانطور که شاهد هستیم تا کنون بارشی نیز اتفاق نیفتاده ضمن اینکه سازمان هواشناسی نیز افزایش دمای بین نیم تا یک و حتی دو درجه را نیمه دوم آذرماه پیش‌بینی کرده است البته این مساله در مناطق مختلف کشور متفاوت بوده اما آنچه مسلم است در مهر و آبان بارش ها کمتر از میانگین خواهد بود و این روند نیز تا ۱۵ آذرماه همراه با افزایش میانگین دما ادامه خواهد داشت.
مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران با اشاره به شرایط تامین آب در تهران، گفت: وضعیت تامین آب در شرایط تنش آبی خواهد بود اما شرکت های آب منطقه ای تهران و آبفای استان تهران از سال گذشته برنامه ریزی‌هایی را در سطح دو شرکت و وزارت نیرو انجام دادند برای اینکه بتوانیم سال‌های خشک را پشت سر بگذاریم، برای این منظور برنامه ریزی های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند مدت تدوین شده است.
به گفته ارسطویی مدیریت مخازن سدها و استفاده از تمام پتانسیل‌های آبی توسط شرکت آب منطقه‌ای تهران در دستور کار قرار گرفته و امیدواریم با برنامه ریزی های صورت گرفته بتوانیم پاییز و زمستان را نیز پشت سر بگذاریم.
تدوین سناریو بدبینانه/مدیریت فشار شبکه
شرایط نامناسب منابع آبی در تهران وزارت نیرو را وادار به تدوین سناریو بدبینانه کرده آنطور که فیروز قاسم زاده، سخنگوی صنعت آب به ایسنا گفته، بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در وزارت نیرو، تا زمان شروع بارش‌ها و تغذیه مخازن سدها، تمهیدات لازم برای تامین مطمئن آب شرب صورت گرفته تا با حداقل تنش آبی از شرایط کم آبی عبور کنیم. برای عدم مواجهه با چالش تامین آب در تهران و سایر کلان شهرها، سناریوهای بدبینانه در نظر گرفته شده و برنامه‌ریزی‌های لازم بر این اساس انجام شده است.
وی با اشاره به تمهیدات در نظر گرفته شده برای تامین منابع آبی، اظهار کرد: تمهیدات مختلفی از قبیل سیاست‌های تشویقی، آموزش همگانی، مدیریت فشار شبکه و مدیریت مصرف پیش بینی شده است که البته تحقق این برنامه ها منوط به همکاری و مشارکت مردم است.
باتوجه به تغییر شرایط اقلیمی در کشور و نامناسب بودن منابع آبی در تهران و بسیاری از کلان شهر ها انتظار می رود ارزش واقعی آب شناخته شود و همه مردم مسئول هدررفت حتی یک قطره آب باشند تا شاید از این طریق بتوانیم مانع خالی شدن سدها از این مایه حیات شویم.
