سرمایه‌گذاران، این روزها حتی در خرید داراییهای امن با احتیاط رفتار می‌کنند. گواهی سپرده، صندوق‌های کالایی یا صندوق‌های با درآمد ثابت مدت‌ها بهعنوان داراییهای امن مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار داشت و در شرایطی که هرگاه تنش قیمتی به بازار سرمایه یا سایر بازارها وارد میشد، داراییهای امن بهعنوان محملی برای پوشش ریسک نوسان قیمتی ایفای نقش می‌کرد. پس از کاهش بهای سهام توجه به این بازارها افزایش یافت و هم‌اکنون که شاهد عدم جذابیت قیمتی در بازارهای پرریسک هستیم، انتظار بر این است که داراییهای امن با سود ثابت یا سود انتظاری متعادل، با جذابیت بیشتری همراه شود؛ ولی هم‌اکنون این انتظار محقق نمی‌شود. رفتار معاملهگران در بازار داراییهای امن مخصوصا گواهی سپرده سکه طلا حکایت از احتیاط معاملهگران دارد؛ آن هم در شرایطی که این بازارها در کنار صندوق‌ها اغلب یک سود انتظاری نسبی را به تبع شرایط اقتصادی کشور برای سرمایه‌گذاران تدارک میبینند. این مطلب خود ویژگی‌های رفتاری خاصی را حکایت می‌کند که شاید ادامه عملکرد سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه باشد.
نوسانات ارزی در بازار داخل یکه‌‌‌تاز جهت‌‌‌دهنده به بازار مالی و مشتقه بورس‌کالای ایران است. در این شرایط اگرچه سیگنال‌‌‌های بنیادی همچون عرضه و تقاضا و اتفاقات بازار جهانی نیز می‌‌‌تواند تا حدی بر روند بازار اثرگذار شود؛ اما دامنه اثرگذاری این سیگنال‌‌‌ها عمدتا محدود است. در این شرایط اگرچه چند نرخ رسمی برای ارز در کشور تعریف شده؛ اما همچنان نرخ ارز غیررسمی به رفتار معاملهگران در بازارهای مالی کشور جهت می‌دهد یا می‌‌‌توان گفت فعالان بازار به نوسان ارز در بازار غیررسمی توجه و اعتماد بیشتری دارند.
در عین حال بررسی روند معاملات گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالای ایران از افزایش احتیاط میان فعالان این بازار حکایت دارد. خریداران و فروشندگان گواهی سکه ظرف روزهای اخیر سعی کردند فاصله نرخ معامله خود با ارزش بنیادی یعنی نرخ معادل در بازار فیزیکی را کم کنند و به نوعی تصمیم گرفتند از روند معاملات در بازار فیزیکی تبعیت کنند. غلبه احتیاط میان معاملهگران بازار مالی بورس‌کالا در شرایطی که طلا در بازار جهانی نوسان نرخ محدود کاهشی دارد، عمدتا از بی‌‌‌اعتمادی نسبت به آینده معاملات ارزی نشات می‌گیرد.
رشد بهای طلای سرخ ماندگار می‌شود؟
بازار مالی بورس‌کالا در بخش معاملات گواهی کالایی پیوسته، ظرف روز پایانی هفته چهارم مهرماه یعنی چهارشنبه ۲۷مهر ترکیبی از کاهش و افزایش قیمت را روی سررسیدهای مختلف به ثبت رساند. در حالی که بازار گواهی سکه با افت نرخ مواجه میشد، بر ارزش اغلب نمادهای گواهی زعفران در این روز افزوده شد. به نظر می‌رسد که گواهی‌‌‌های زعفران پس از یک‌دوره افت نرخ، فرصتی برای بازگشت مثبت قیمتی یافته‌‌‌اند.
هرچند با توجه به وضعیت موجودی زعفران در انبارهای بورسی و انبارهای غیر‌بورسی و همچنین افول بازار صادراتی و تضعیف تقاضای مصرفی در بازار داخل احتمال استمرار این روند مثبت قیمتی چندان محتمل نیست. در حالی که احتمال کاهش برداشت زعفران ظرف سال‌جاری در هفته‌‌‌های ابتدایی امسال زمینه صعود قیمت گواهی طلای سرخ در بازار مالی بورس‌کالا را فراهم کرد، انتشار اخباری قطعی مبنی بر بهبود برداشت این محصول در سال زراعی جاری و تضعیف همزمان تقاضا در بازار داخلی و صادراتی با توجه به شدت‌گرفتن احتمال بروز رکود اقتصادی باعث شده است تا ظرف ماه‌‌‌های اخیر از ارزش گواهی طلای سرخ کاسته شود.
بازی دلار غیررسمی با معاملهگران بازار مالی
نوسان بهای دلار غیررسمی در بازار آزاد تهران به سیگنال‌‌‌ساز اصلی جهت‌‌‌دهنده به بازار مالی بورس کالای ایران تبدیل شده است. صعود نرخ دلار غیررسمی به کانال ۳۳هزار تومانی ظرف روزهای ابتدایی هفته پایانی مهر باعث شد تا مجددا سکه در بازار فیزیکی به کانال قیمتی ۱۵میلیون تومانی صعود کند و گواهی آن در بازار مالی بورس‌کالا با نرخی در کانال ۱۵۰هزار تومان به فروش رود. در ادامه با تغییر رویه در بازار غیررسمی ارز از روز سه‌‌‌شنبه ۲۶مهر و ادامه روند کاهش نرخ در روز چهارشنبه ۲۷مهر، از بهای سکه در بازار فیزیکی و به تبعیت از آن از نرخ گواهی سکه در بازار مالی بورس کالای ایران کاسته شد.
معاملهگران گواهی سکه در فاز احتیاط
بررسی روند معاملات گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالا و سکه در بازار فیزیکی از غلبه احتیاط میان فعالان این بازار حکایت دارد، به نحوی که ظرف روزهای اخیر فاصله قیمتی میان نرخ فروش گواهی و نرخ آن در بازار فیزیکی به‌شدت کم شده است. به شکل بنیادی ارزش هر گواهی سکه برابر یک‌صدم نرخ معامله سکه تمام‌بهار در بازار فیزیکی است، اما بازار گواهی سکه تابعی از عرضه و تقاضا نیز هست و رفتار معاملهگران می‌‌‌تواند باعث شود تا خرید و فروش گواهی در نرخی کمتر یا بیشتر از ارزش بنیادی قرار گیرد. ظرف روزهای اخیر فاصله قیمتی میان نرخ معامله گواهی سکه با سکه در بازار فیزیکی به‌شدت کم شده است که این موضوع بیانگر غلبه احتیاط میان خریداران و فروشندگان گواهی سکه است. درواقع در شرایط کنونی پیش‌بینی روند بازار در میان‌مدت و بلندمدت دشوار شده است؛ بنابراین فعالان بازار ترجیح می‌دهند از سیگنال بازار فیزیکی تبعیت کنند. فررفتن معاملهگران گواهی سکه در فاز احتیاطی از بی‌‌‌اعتمادی به نوسان نرخ ارز نشات می‌گیرد. ظرف بیش از یک‌ماه اخیر نرخ ارز غیررسمی توانسته است خود را در کانال ۳۲هزار تومانی تثبیت کند و چند مرتبه نیز به کانال ۳۳هزار تومانی صعود داشته است. در این شرایط معاملهگران از تثبیت نرخ ارز در کانال قیمتی ۳۳هزار تومان مطمئن نبوده و در عین حال افت نرخ ارز را نیز دور از انتظار میبینند و همین موضوع باعث شده است تا در معاملات خود جانب احتیاط را رعایت کنند و معاملات خود را با فاصله قیمتی محدودی نسبت به ارزش بنیادی به ثبت برسانند.
طلای جهانی در یک‌قدمی کف نرخ سالانه
در حالی که سیگنال ارزی از افزایش ارزش داراییهای بر پایه طلا در معاملات بازار مالی و مشتقه بورس کالای ایران حمایت می‌کند، طلا در بازارهای جهانی در یک‌قدمی کف قیمت یک‌سال اخیر خود نوسان دارد. در اواسط ساعات کاری روز چهارشنبه ۱۹اکتبر طلا در معاملات آتی کامکس با نرخ هزار و ۶۴۰دلار به ازای هر اونس به فروش رفت؛ این رقم کف قیمت آن ظرف سه‌هفته اخیر بود و در عین حال تنها فاصله‌‌‌ای حدود ۲۰دلاری با کف قیمت ثبت‌شده برای این فلز گرانبها در سال‌جاری داشت که این کف قیمتی در سپتامبر ۲۰۲۲ به ثبت رسیده بود.
احتمال تشدید سیاست انقباضی از سوی فدرال‌رزرو عامل کف‌‌‌نشینی بهای طلا در بازارهای جهانی بود. نیل کشکاری، رئیس فدرال‌رزرو مینیاپولیس، این هفته گفت: اگر تورم همچنان بالا بماند، این احتمال وجود دارد که بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره را تا ۷۵/ ۴درصد افزایش دهد. صعود تورم در ایالات‌متحده آمریکا ظرف سال گذشته و امسال باعث شد تا فدرال‌رزرو طی پنج‌مرحله نرخ بهره را در این کشور افزایش دهد و به ۲۵/ ۳درصد برساند. رشد نرخ بهره در مرحله اول شامل افزایش ۲۵واحدی، در مرحله بعد شامل رشد ۵۰واحدی و در ادامه سه‌مرتبه رشد ۷۵واحدی بود. این رویه فدرال‌رزرو احتمال بروز رکود اقتصادی در دنیا را به وجود آورده است و از همین‌‌‌رو مخالفانی سرسخت دارد. با این حال، اعضای فدرال‌رزرو بر مهار تورم تاکید جدی دارند و سیاستگذاران مالی این کشور از رشد مجدد نرخ بهره ظرف سال‌جاری به‌‌‌منظور کنترل تورم سخن می‌‌‌گویند. به این ترتیب این دارایی امن جهانی تحت فشار افزایش نرخ بهره و صعود نرخ دلار آمریکا قرار دارد.
