در دامنه تپه‌ای در جنوب شرقی ترکیه، قدیمی‌ترین زیارتگاه مذهبی شناخته شده جهان به آرامی اسرار بی‌نهایت خود را فاش می‌کند.
لی کلر، از موسسه باستان‌شناسی آلمان که از سال ۲۰۱۳ در این مکان مشغول حفاری است می‌گوید: «وقتی ما یک بخش جدید را حفاری می‌کنیم هرگز نمی‌دانیم چه چیزی در انتظارمان خواهد بود.» وی تاکید می‌کند که این موضوع همیشه یک شگفتی بزرگ است.
طبق گزارش خبرگزاری فرانسه، گوبکلی تپه یکی از مهمترین مکان‌های باستان‌شناسی جهان است.
بیش از هفت هزار سال قبل از استون هنج [یادمان پیشا تاریخی] در انگلستان و حتی اهرام مصر، هزاران انسان در این مکان بین سنگ‌های بزرگ (مگالیت) برای مراقبه جمع می‌شدند.
شان لارنس، استاد دانشگاه آمریکایی ویرجینیای جنوبی به خبرگزاری فرانسه گفت: «حتی تصور اهمیت آن دشوار است.»
به گفته برخی از کارشناسان، گوبکلی تپه هرگز مکانی مسکونی نبوده است بلکه بخشی از یک مجموعه مذهبی وسیع بود.
کسی در این مکان به چیزی مشکوک نبود تا اینکه کلاوس اشمیت، باستان شناس آلمانی در سال ۱۹۹۵ نخستین یافته‌ها در این مکان را به سطح زمین آورد.
از آن زمان باستان‌شناسان آلمانی و ترکیه‌ای زیر چشم گردشگران با هم کار می‌کنند تا اسرار بیشتری از تپه گلدان را کشف کنند.
این مکان چند ساله است؟
رخی از کارشناسان بر این باورند که تاریخ حضور انسان در این تپه‌ها در نزدیکی مرز سوریه حدود ۱۲ هزار سال پیش آغاز شده است یعنی زمانی که گروه‌هایی از شکارچیان عصر حجر گرد هم آمدند تا در این مکان ساخت و ساز کنند.
از سوی دیگر شان لارنس درباره زمان دقیق حضور انسان در این مکان می‌گوید تخمین آن تقریبا غیر ممکن است.
با این حال او اضافه می‌کند: «قدیمی‌ترین بنای تاریخی مصر هرم جوزر در سقاره است که قدمت آن به ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد اما بیش از هفت هزار سال پس گوبکلی تپه.»
او می‌گوید: «اسرارهای بی‌پایانی در اطراف این مکان وجود دارد. از جمله درباره نحوه سازماندهی نیروی کار و نحوه استفاده از مکان‌ها.»
اشمیت که اغلب با سربند سفید خود در زمان حفاری‌ها معروف بود بیش از دو دهه در این مکان کار می‌کرد تا اینکه در سن ۶۱ سالگی در سال ۲۰۱۴ درگذشت. وی بیشتر روی مگالیت‌های حکاکی شده با تصاویر روباه، گراز، اردک، مارمولک و پلنگ متمرکز شده بود.
اشیای حفاری شده از گوبکلی تپه در موزه باستان‌شناسی در نزدیکی شهر شانلی‌اورفه به معرض نمایش گذاشته شده است. شانلی‌اورفه شهری است که روایت‌هایی مبنی بر تولد حضرت ابراهیم در آن وجود دارد.
سفر به تمدن در نقطه صفر زمان
آیدن اصلان، رئیس اداره فرهنگ و گردشگری شانلی‌اورفه می‌گوید: «این سفری به تمدن در نقطه صفر زمان است.» او اضافه می‌کند: «گوبکلی تپه پیش از تاریخ را روشن می‌کند به همین دلیل است که میراث مشترک بشریت است.»
وزارت فرهنگ ترکیه سال گذشته بودجه بیشتری را برای انجام حفاری‌ها در این مکان باستانی اختصاص داد.
کلر در این باره می‌گوید که «بودجه بیشتر فرصتی فوق‌العاده به ما می‌دهد تا نتایج حفاری‌های گوبکلی تپه را با مکان‌های جدید در منطقه شانلی‌اورفه که هم سن و سال هستند مقایسه کنیم.»
وی اضافه می‌کند: «کاوش‌های نوسنگی در اینجا بسیار جالب‌تر از اروپا است. مردم اینجا ۴ تا ۵ هزار سال جلوتر از هم‌عصران غربی خود بودند.»
گوبکلی تپه از سوی دیگر برای اهالی فقیر این منطقه که مدت‌ها مورد غفلت واقع شدند موهبت است چراکه هر روز گردشگران بیشتری را به خود جذب می‌کند.
