شرایط موجود در جامعه مردم را کمی از خواندن کتاب غافل کرده، همان اتفاقی که برای سینما و تئاتر هم افتاده است. وقتی سینما و تئاتر با این مشکل مواجه شدند، دیگر نمی‌توان در موردکتاب که همیشه با معضل کم‌توجهی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، توقع چندانی داشت. درست است که میزان فروش کتاب نسبت به ماه گذشته کاهش یافته، اما به نظر می‌رسد علاقه مخاطبان به خواندن کتاب‌های سیاسی، تاریخی و اجتماعی بیش از پیش شده است. این مقایسه نسبت به ماه‌های گذشته انجام می‌شود که در ماه گذشته اغلب اوقات رمان‌ها کتاب‌های پرفروش بودند. چنانکه خبرآنلاین نوشته، کتاب‌هایی با محوریت علوم اجتماعی هشت عنوان، داستان کوتاه، رمان، شعر هفت عنوان، زندگینامه چهار عنوان، کتاب‌های تاریخی چهار عنوان و کتاب‌های علوم سیاسی سه عنوان را به خود اختصاص دادهاند.
شرایط اجتماعی یا علاقه به علوم اجتماعی؟
نشر ثالث یکی از انتشاراتی است که در زمینه علوم اجتماعی فعالیتی پر رنگ دارد. در پرس‌و‌جو از کتابفروشیها و خود نشر ثالث به این نتیجه رسیدیم که کتاب‌هایی که در ادامه نام آن‌ها را می‌بینید به‌ترتیب جزو کتاب‌های پرفروش بودند: «خیزش اجتماعی چیست؟» اثر هنک جانستون، «زنان کتاب‌خوان خطرناکند» اثر اشتفان بولمان و ترجمه فاطمه ترابی، «توتالیتاریسم» نوشته هانا آرنت و ترجمه محسن ثلاثی، «انقلاب در قرن ۲۱» کریس هارمن نوشته مزدک دانشور، «لنین؛ زندگی انقلابی سرخ» اثر رابرت سرویس و ترجمه بیژن اشتری، و کتاب «خودآموز دیکتاتورها» نوشته رندال وود و کارمینه دولوکا و ترجمه بیژن اشتری. فردی که این اطلاعات را در اختیار ما قرار داد بر این باور بود که این روزها کمی مردم گرفتار هستند و نمی‌توان هم از آن‌ها گله داشت. با اینکه فروش کتاب‌ها کم شده، اما به طور گسترده‌ای تمایل مراجعه‌کنندگان به خواندن کتاب‌های اجتماعی و تاریخی بیش از پیش شده و گرایش به رمان‌ها به مراتب کم‌تر شده است. البته در این میان نام نشر آگه به چشم می‌خورد که با فروش دو کتاب در رده آخر قرار گرفته است. «هویت ایران» نوشته فخرالدین عظیمی و «ناسیونالیسم و قومیت در ایران» نوشته آیت‌الله میرزایی نیز دو عنوان کتابی هستند که از سوی نشر آگه منتشر شده و مخاطب زیادی داشته‌اند.
جایگاه رمان همچنان محفوظ است
اینکه تمایل مخاطبان به خواندن کتاب‌های علوم اجتماعی افزایش پیدا کرده، به این معنی نیست که رمان و داستان کوتاه جایگاه خودشان را در میان مخاطبان از دست دادهاند. به طور مثال اگر در گذشته چند رمان پرفروش‌های انتشارات و کتابفروشیها بودند، در حال حاضر این رتبه به کتاب‌های علوم اجتماعی و کنشگری درست تعلق گرفت و داستان در جایگاه بعد از آن نشسته است. «بار هستی» نوشته میلان کوندرا با ترجمه پرویز همایون‌پور، «وقتی نیچه گریست» نوشته اروین د. یالوم با ترجمه سپیده حبیب از انتشارات قطره، «در کمال خونسردی» اثر ترومن کاپوتی ترجمه لیلا نصیری، کتاب «خاطرات یک آدم‌کش» اثر کیم یونگ‌ها ترجمه خاطره کردکریمی از نشر چشمه، و رمان «ظرافت جوجه‌تیغی» نوشته موریل باربری و ترجمه مرتضی کلانتریان از نشر آگه، جزو کتاب‌هایی‌اند که بیشتر کتابفروشیها نام آن‌ها را به عنوان پرفروش‌ترین کتاب ماه گذشته خود معرفی می‌کردند. البته دو رمان نیز توسط نشر ثالث منتشر شد که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت: «شهر موسیقی‌دان‌های سپید» و «دریاس و جسدها» آثار بختیار علی با ترجمه مریوان حلبچه‌ای.
از محمد مصدق تا آنگلا مرکل
کتاب‌های بیوگرافی معمولا جزو کتاب‌هایی هستند که همیشه در دسته پرفروش‌ها قرار می‌گیرند و نام آن‌ها به چشم می‌آید. تجربه نشان داده استقبال از کتاب‌های بیوگرافی شاید خیلی زیاد نباشد، اما همواره وجود دارد. کتاب «موضوع مرگ و زندگی» نوشته اروین د. یالوم و مریلین یالوم، ترجمه سپیده حبیب که توسط نشر قطره منتشر شده، یکی از همین کتاب‌هاست که مدتی است در صدر جدول کتاب‌های پرفروش قرار دارد و اروین یالوم از تجربه دردناک دانستن ابتلای همسرش به سرطان می‌نویسد. داستان رهبران جهان هم موضوعی بوده که مورد استقبال قرار گرفته است. به طور مثال «کیم جونگ اون شدن» نوشته جونگه اچ پاک با ترجمه زینب کاظم‌خواه و کتاب «صدراعظم: ادیسه آنگلا مرکل» نوشته کاتی مارتون و ترجمه سعید کلاتی که نشر ثالث آن‌ها را به چاپ رسانده، داستان دو رهبر در دو کشور و قاره متفاوت است، اولی کره شمالی و دومی یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان، یعنی آلمان. کتاب «تراژدی تنهایی: زندگینامه سیاسی محمد مصدق» اثر کریستوفر دو بلگ با ترجمه بهرنگ رجبی است که زندگینامه سیاسی دکتر محمد مصدق را روایت می‌کند و انتشارات چشمه آن را به چاپ رسانده است.
تاریخی‌ها، همچنان خواندنی
پس از رمان و بیوگرافی، کتاب‌های تاریخی پای ثابت فروش کتابفروشیها هستند. کتاب‌هایی که نشر مرکز از همایون کاتوزیان به چاپ می‌رساند، همچنان هم در صدر فروش قرار دارند. به طور مثال کتاب «ایرانیان باستان» با ترجمه حسین شهیدی پس از سال‌ها، همچنان هم یکی از کتاب‌های پرطرفدار برشمرده می‌شود. انشارات نی هم که ید طولایی در زمینه توجه به انتشار کتب تاریخی دارد، در ماه گذشته پرطرفدار بوده است. «نبرد قدرت در ایران» نوشته محمد سمیعی، «تاریخ ایران مدرن» نوشته یرواند آبراهامیان و ترجمه محمدابراهیم فتاحی، و «جستاری در تئوری توطئه ایران» یرواند آبراهامیان، احمد اشرف و محمدعلی همایون کاتوزیان ترجمه محمد ابراهیم فتاحی نیز از محتواهای فاخری بودند که در ماه گذشته فروش خوبی را تجربه کردند.
بیشتر بخوانید: پاداش ۱ میلیارد تومانی وزارت اقتصاد
علوم سیاسی و مسائل شرق و غرب
اگرچه کتاب‌های علوم سیاسی طرفداران خاصی دارند اما هیچ‌گاه جایگاه فروش خود را از دست نداده‌اند. در ماه گذشته کتاب «هم شرقی هم غربی» اثر افشین متین و ترجمه حسن فشارکی که نشر شیرازه آن را منتشر کرده در جایگاه نخست فروش کتاب‌های علوم سیاسی قرار گرفته است. «زبان، قدرت، منزلت در ایران» نوشته ویلیام بی‌من با ترجمه رضا مقدم‌کیا از انتشارات نی جایگاه دوم و «راوی خشمگین آرزوهای خرده‌بورژوازی (زندگی و اندیشه محمد مسعود)» نوشته آرمان نهچیری جایگاه سوم کتاب‌های پرفروش علوم سیاسی را به خود اختصاص دادهاند.
