چندی است از تغییر مدیریت دربرخی از شرکت‌های بیمه صحبت می‌شود و اسامی مدیرانی از دایره نظارت گرفته تا حوزه اجرا، برای اخذ تایید به بیمه مرکزی ایران معرفی شده‌اند. هرچند ثبات مدیریت یکی از مولفه‌های مهم در مدیریت شرکت‌های بیمه بازرگانی است اما تغییرات با هدف تحولات نیز می‌تواند گزینه مناسبی باشد. با توجه به اختیارات صاحبان سهام و هیات‌مدیره، کدام سهامدار به دنبال زیان است‌؟ و تغییر مدیریت شرکت‌های بیمه به چه قیمتی و با چه هدفی اتفاق می‌افتد‌؟

مروری بر تاریخچه بیمه معلم نشان می‌دهد، آیا زمان تغییر مدیریت در این شرکت فرا‌رسیده‌؟ یا کمافی‌‌السابق محمد‌ابراهیم تحسیری گزینه مناسبی است. درسال ۱۳۷۳ برای احیای بیمه‌های اعتباری به ویژه اعتبار صادرات کالا شرکتی به نام بیمه صادرات و سرمایه‌گذاری تاسیس شد. سهام این شرکت متعلق به ۵ شرکت بیمه و ۵ بانک دولتی بود که حمایت از توسعه صادرات غیرنفتی و سرمایه‌گذاری ایران درسایرکشورها به عنوان هدف اصلی آنها از تاسیس این شرکت بیمه اعلام شد. البته به دلایل مختلف بیمه صادرات و سرمایه‌گذاری نتوانست به انتظارات سهامداران پاسخ دهد و به سوی فعالیت‌های بیمه متعارف، همان زندگی و غیرزندگی گام برداشت.

به دنبال این گردش ترکیب سهامداران هم تغییر کرد و شرکت به نام بیمه معلم تغییر نام داد و شرکت‌های ساختمانی معلم‌، بازرسی مهندسی و صنعتی ایران‌، سرمایه‌گذاری کشتیرانی به همراه کارگزاری بانک توسعه درکنار بانک‌های توسعه صادرات، سرمایه، ملی ایران، صادرات، تجارت و بیمه مرکزی ایران صاحبان سهام بیمه معلم شدند و سپس بیمه معلم در فروردین سال ۱۳۸۴ به عنوان نخستین شرکت بیمه در بورس اوراق بهادار پذیرفته شد. این تحولات موجب شد تا طبق آمار بیمه مرکزی در سال ۸۷ حق بیمه تولیدی ۷۰۰درصد رشد داشته باشد و بالغ بر ۱۰ میلیون نفر تحت پوشش بیمه معلم قرار گیرند. کارشناسان از این دوره به عنوان «حیات مجدد» شرکت بیمه معلم یاد می‌کنند.

آموزش نیروی انسانی و نمایندگان و اتصال به شبکه‌ای یکپارچه آغاز شد و مراسم معارفه تحسیری به عنوان مدیرعامل این شرکت در اسفند سال ۱۳۹۱ برگزار شد و در همان روز از محمود تدین مدیرعامل قبلی به خاطر رشد حق بیمه و کاهش ضریب خسارت قدردانی شد.

این موضوع نشان می‌داد که بخش‌های مالی، فنی و سرمایه‌گذاری بیمه معلم باید به مدیری سپرده شود که درکنار دانش بیمه‌ای بر مسائل مالی هم مسلط باشد. تحسیری تجربه معاونت مدیرکل بازرس ویژه اموراقتصادی و دارایی، عضویت درهیات عامل سازمان خصوصی‌سازی و هیات‌مدیره شرکت بیمه آسیا، مدیرکل دفتر ارزیابان سازمان امور مالیاتی و معاونت مالی اداری شرکت بیمه دانا را درکارنامه داشت و در ۱۰ سال گذشته ضمن ارائه خدمات به سهامدارانی چون آموزش و پرورش و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، برنامه‌هایی برای جذب پرتفوی خارج از دایره سهامداری تدوین و اجرا کرد. در سال ۱۳۹۳شرکت با افزایش سرمایه، مدیریت بهینه پرتفو و کاهش ریسک توانست، توانگری خود را از سطح چهار به سطح یک ارتقا دهد و توسعه بیمه‌های عمر را سرلوحه برنامه‌ها قرار داد و تحسیری آن زمان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از راه‌اندازی کمیته تخصصی بیمه‌های زندگی با هدف ارائه محصولات با کیفیت خبر داد و توانست محصول بیمه مستمری و مکمل بازنشستگی را به بازار عرضه کند.

بیمه معلم درسال ۹۳ با هدف پاسخ به دغدغه بازنشستگان این طرح را با بهره‌گیری از نرم‌افزار زندگی‌سازان که مشاوره و نیازسنجی مشتریان را انجام می‌داد به بازار عرضه کرد که مورد استقبال قرار گرفت. در این طرح تحسیری، دریافت اندوخته تشکیل شده به صورت یکجا، پوشش فوت ناگهانی بیمه شده برابر با سرمایه بیمه‌نامه و تعدیل سرمایه و حق بیمه برای جبران آثار منفی نرخ تورم را امکان‌پذیرکرد. اینک شرکت بیمه معلم با ۹۲۷ نفر نیروی انسانی، ۳۶ شعبه و ۲۰ باجه و ۱۴۰۳ نماینده فعال دربازار بیمه کشور سهم ۷/ ۳ درصدی دارد. این شرکت با سرمایه ۴.۱۹۴.۷۲۲ میلیون ریال درسال مالی ۱۴۰۰ توانست به ۱.۲۴۰.۱۸۱میلیون ریال سود خالص دست یابد و تقسیم ۲۹۶ ریال سود به ازای هرسهم را به مجمع صاحبان سهام پیشنهاد دهد. عملکرد شرکت در دوره مذکور نشان می‌دهد با تولید ۴۲.۵۹۶.۴۰۶ میلیون ریال حق بیمه، نسبت خسارت ۷۶ درصدی دارد.

بیمه معلم که دارای سهامداران بزرگی چون کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و صندوق ذخیره فرهنگیان است، سال‌ها درکنار ارائه خدمات به آحاد جامعه، سرویس‌های ویژه‌ای را به این گروه سهامداری در برنامه داشت. اما تغییرات بازار کسب‌و‌کار، رشد ضریب خسارت رشته درمان و آغاز دوره کووید -۱۹ موجب شد تا این شرکت زیرشاخه جدیدی برای ارائه خدمات به جامعه «خارج از دایره سهامداری» به برنامه‌هایش اضافه کند. برای تحقق آن نیز توسعه بازار را به همراه «افزایش رضایت مشتری، سودآوری و بهره‌وری» به عنوان چشم‌انداز جدید سده ۱۴ تعریف کرد و کمپین‌های تبلیغاتی خود را هم بر پایه این اهداف بست. کمپینی که در راستای ارتقای برندینگ این شرکت بر مفاهیم سریع بودن، امن بودن و آسان بودن صدور بیمه‌‌نامه‌های گوناگون، تاکید دارد.

هر چند شرکت بیمه معلم در سال مالی۱۴۰۰ با صدور ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار فقره بیمه‌نامه، حق بیمه‌ای معادل ۴۲.۵۹۶ میلیارد ریال تولید کرد که نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد رشد دارد. اما تنها رشد مبلغی حق بیمه برایش مهم نبود و اصلاح ترکیب پرتفوی برایش اولویت داشت. پرتفوی معلم نشان می‌دهد با وجود آنکه تولید حق بیمه در بازار با جذب رشته شخص ثالث نسبت به سال قبل ۴۱ درصد بود، این شرکت با مدیریت درست ریسک و ارائه خدمات به دارندگان شخص ثالث بیمه معلم، رشد صدور را کنترل کرد تا درخسارات پرداختی شخص ثالث شاهد رشد منفی باشد.

رشته‌های بیمه‌ای سودده با ضریب خسارت پایین در پرتفوی بیمه معلم در مقایسه با سال قبل، رشد قابل توجهی دارد، به‌طوری‌که پرتفوی شاهد رشد ۴۴ درصدی در آتش‌سوزی، ۵۷درصدی در عمر‌، ۱۰درصدی در باربری، ۳۰ درصدی در مهندسی و ۶۷ درصدی در رشته کشتی است. رویکرد شرکت بیمه معلم در جذب پرتفوهای کلان و مشتریان بزرگ، توسعه فروش رشته‌های بیمه کم‌ریسک و ارائه طرح‌های جدید بیمه‌ای با هدف گسترش بازار بیمه خرد، شرکت را قادر ساخت تا در مقایسه با رقبا، سهم بازار خود در صنعت بیمه را از۶/ ۳ درصد در سال۱۳۹۶ به بیش از۷/ ۳ درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش دهد.

شرکت بیمه معلم در سال۱۴۰۰ بابت رسیدگی به یک میلیون و ۷۰۸ هزار پرونده، مبلغ ۳۳.۲۶۳ میلیارد ریال خسارت پرداخت کرد. کل خسارت پرداختی نسبت به سال۹۹، حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است که در مقایسه با رشد ۸/ ۳۸ درصدی حق بیمه شرکت، مقدار قابل توجهی است، بنابراین با بررسی خسارت‌های هر رشته می‌توان به این نکته پی برد که دلیل عمده آن، رشد خسارت پرداختی در رشته کشتی بوده است که البته با پوشش اتکایی و دریافت خسارت از بیمه‌گران اتکایی، جای نگرانی ندارد. در نتیجه شرکت بیمه معلم توانست، ضمن حفظ سهم از بازار، افزایش سهم پرتفوی کم‌ریسک و از همه مهم‌تر، پرداخت منصفانه خسارت و کسب رضایت مشتریان خود، در جهت حفظ حقوق سهامداران و ذی‌نفعان گام بردارد.

اینک با بهره‌گیری از ابزارهای لازم در مدیریت ریسک و توزیع مناسب پرتفوی، در کنترل نسبت خسارت متناسب با صنعت بیمه سعی کرد. به‌طوری که نسبت خسارت شرکت در سال ۱۴۰۰ معادل ۷۸ درصد شد که در مقایسه با سال ۹۹ با نسبت خسارت ۷۲ درصد، افزایش ۶ واحد درصدی را تجربه کرده است. سال گذشته سپرده‌های کوتاه‌مدت بانکی بیمه معلم از رقم ۱.۷۰۶.۵۹۷ به رقم ۱.۵۲۴.۲۲۱ میلیون ریال کاهش و سرمایه‌گذاری بورسی و فرابورسی از رقم ۸.۸۵۶.۷۷۹ به رقم ۸.۲۷۹.۳۷۴ میلیون ریال تغییر یافت. سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی و سپرده‌های بلندمدت بانکی نیز از رقم ۱.۳۷۳.۸۲۰ میلیون ریال در سال ۱۳۹۹ به رقم ۱.۳۵۴.۵۲۳ میلیون ریال در سال ۱۴۰۰ رسید که ازکاهش۷ درصدی حکایت دارد.

درشرایط رقابت بین شرکت‌های بیمه و ورود استارت‌آپ‌ها به بازار بیمه کشور، بیمه معلم توانست با حفظ نمایندگان خود ترکیب حق بیمه تولیدی به تفکیک شعب، نمایندگان و کارگزاران درسال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ را ثابت نگه دارد. به‌طوری‌که تولید مستقیم توسط شعب در دو دوره ۲۹ درصد، سهم کارگزاران در دو دوره ۱۹ درصد و نمایندگان فعال شرکت ۵۲ درصد است. درشرایط کنونی دلایل مدیریت شرکتی که از دوره گذار عبور کرده و شرایط بازار‌های پول و سرمایه بار دیگر تکرار شده و صنعت بیمه نیازمند اجرای سیاست‌های جبرانی برای جلب رضایت بیمه‌گذاران به ویژه بازنشستگان است، آیا بیمه معلم نیازمند تغییر مدیریت است‌؟