سال ۱۴۰۱ را در حالی آغاز کردیم که تمام نشانه‌‌‌ها، ‌‌‌ حاکی از آن بود صنعت توریسم توانسته است خود را از زیر بار دو سال رکود کرونا بیرون بکشد. آمارهای منتشر شده درباره سفرهای نوروزی نشان می‌‌‌داد مردم پس از پشت سر گذاشتن پاندمی، بار دیگر سفر را آغاز کرده‌‌‌اند. رشد سفرهای اردیبهشت و خرداد و ضریب اشغال بالای هتل‌‌‌ها در این ماه‌‌‌ها و پس از آن در سه‌ماهه تابستان‌‌‌، همه را به رونق دوباره گردشگری امیدوار کرده بود. اما در یک‌ ماهه اخیر با فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌‌‌اپ و اعتراضات، ‌‌‌ سفر و گردشگری بار دیگر به محاق رفته است، ‌‌‌ به‌گونه‌‌‌ای که رئیس هیات‌مدیره انجمن دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران از ریزش مسافران ۹۰‌درصد تورهای داخلی، به‌ویژه طبیعت‌‌‌گردی در ماه مهر ۱۴۰۱ خبر داد. با این حال این تنها مسافران داخلی نیستند که میل خود به سفر را از دست داده‌‌‌اند، ‌‌‌ توریست‌‌‌های خارجی نیز این روزها بسیار کمتر به ایران سفر می‌کنند.

محمد ملکشاهی فعال در حوزه توریسم عشایر در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: با وضعیتی که اینترنت در کشورمان دارد و فیلتر شدن اینستاگرام، ‌‌‌ واتس‌‌‌اپ و… توریست‌‌‌های خارجی این نگرانی‌‌‌ را دارند که پس از ورود به ایران نتوانند با خانواده‌‌‌های خود در تماس باشند، ‌‌‌ علاوه بر آن این دغدغه برای آنها وجود دارد که مبادا در هنگام بازدید و… ناخواسته در فضایی قرار بگیرند که برایشان مشکل‌‌‌ساز شود.

او با اشاره به اینکه در حال حاضر تنها توریست‌‌‌هایی که بنا به دلایل شغلی به ایران سفر می‌کنند را شاهد هستیم، ‌‌‌ اضافه می‌کند: در هفته‌‌‌های اخیر استقبال از سفر به کشورمان به شدت کاهش یافته و در این زمینه افت قابل‌توجهی دیده می‌شود. این فعال در حوزه توریسم عشایر یکی از دلایل کاهش سفرهای داخلی را هم به فیلترینگ شبکه‌‌‌های اجتماعی مرتبط می‌‌‌داند و می‌‌‌گوید: ما شاهد هستیم بسیاری از افراد در گروه‌‌‌هایی که در شبکه‌‌‌های اجتماعی عضویت داشتند یا با پلتفرم اینستاگرام مقصد سفرشان را مشخص می‌کردند، زمانی که آنها دسترسی به این شبکه‌‌‌های اجتماعی را از دست می‌دهند به تبع آن ارتباطات‌‌‌شان نیز کمتر شده و همین امر بر سفر تاثیر خود را می‌‌‌گذارد.

سفر نیاز به آرامش ذهنی دارد

حمیدرضا کرمی، راهنمای گردشگری و فعال در حوزه توریسم در استان کرمانشاه نیز به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: مقوله سفر و گردشگری جزو نیازهای اولیه انسان محسوب نمی‌شود. افراد ابتدا باید نیازهایی مانند خوراک، ‌‌‌ پوشاک و.. را تامین کرده و در عین حال آرامش ذهنی داشته باشند تا سفر کنند. به گفته او جامعه ایران در سال‌های اخیر با چالش‌هایی از جمله محدودیت‌های مرتبط با شیوع کرونا و قرنطینه و در ادامه آن با مشکل بزرگ‌تری به اسم تورم مواجه بود. او می‌‌‌افزاید: افزایش قیمت‌ها در یک سال گذشته روی سفر تاثیر منفی گذاشته است. ما به عنوان فعالان این حوزه زمانی که قصد داریم یک سفر را برنامه‌‌‌ریزی کنیم‌‌‌، پس از لحاظ قیمت‌ها و مقایسه آن با قیمت‌های سال پیش متوجه یک از هم گسیختگی و… می‌‌‌شویم.

به این معنا که بالا رفتن هزینه‌‌‌ها، ‌‌‌ قیمت تور را به شدت افزایش داده است. این فعال حوزه گردشگری ادامه می‌دهد: زمانی که به این مشکلات التهابات امروز جامعه و اعتراضات را هم اضافه کنیم، ‌‌‌ می‌‌‌بینیم که مجموعه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا سفر کاهش یابد. به عنوان مثال ما در کرمانشاه در هفته‌‌‌های اخیر شاهد حضور گردشگر، ‌‌‌ جز توریست‌‌‌هایی که بنا به انگیزه‌‌‌ و در قالب برنامه کاری و شغلی سفر می‌کنند‌ نبوده‌‌‌ایم. او می‌‌‌گوید: اگر مقایسه‌‌‌ای بین مهر امسال و مهر ۹۷ داشته باشیم درمی‌‌‌یابیم که این کاهش حضور گردشگر معنادار است. استان کرمانشاه یک استان چهار فصل است که در هر فصل سال بخشی از آن برای توریست‌‌‌ها جذاب است. مهر و آبان فصل انارچینی و جزو فصول پرسفر به این منطقه است. ما هیچ‌گاه شاهد توقف چرخه سفر در این منطقه نبوده‌‌‌ایم.

بیشتر بخوانید: مرگ پوتین نزدیک است؟

اتفاقا بسیاری در این ایام به اورامانات سفر می‌کردند تا بتوانند در مراسم انارچینی شرکت کنند ولی این روزها استان کرمانشاه خالی از گردشگر است. گفته‌‌‌های این فعالان حوزه توریسم نشان می‌دهد این روزها صنعت گردشگری کشور با چالش‌های فراوانی روبه‌روست که یکی از دلایل آن به فیلترینگ شبکه‌‌‌های اجتماعی بازمی‌گردد. این چالش نه تنها برای صاحبان اقامتگاه‌‌‌های بوم‌‌‌گردی وصاحبان کسب‌و‌کارهای صنایع دستی وجود دارد که توان بازاریابی خود را از دست داده‌‌‌‌‌‌اند، بلکه راهنمایان، ‌‌‌ آژانس‌‌‌ها و دیگران را هم تحت‌تاثیر خود قرار داده است. در این راستا بسیاری از افرادی که انتظار داشتند در این فصل‌‌‌ بتوانند درآمدی برای خود و خانواده‌‌‌شان به دست آورند، ‌‌‌ این روزها با وضعیتی مواجهند که فرصت یا انگیزه سفر رفتن را ندارند. در همین راستا متولی گردشگری باید در این زمینه و برای حمایت از دست‌‌‌اندرکاران صنعت توریسم راهکاری بیندیشد و تلاش کند گردشگری ایران را که پس از چند سال رکود‌‌‌ و خروج گروهی از کارشناسان و سرمایه‌گذاران آسیب‌‌‌های جدی دیده است از چالش‌های بیشتر حفاظت کند.