صنعت لوازم خانگی شامل بخش‌ها و زیرمجموعه‌های متنوع و زیادی است که همه در خصوص تولید هر چه بهتر این لوازم فعالیت می‌کنند. یکی از این بخش‌ها «تولیدکنندگان لوازم فلزی خانگی آشپزخانه» هستند. در این بخش کالاهای زیادی مانند انواع ظروف غذاخوری فلزی شامل قابلمه‌ها، قاشق و چنگال، رنده، انواع سماور و… تولید می‌شود که همگی وسایل ضروری هر آشپزخانه محسوب می‌شوند. این صنف آنقدر متنوع و وسیع است که تنها در سطح شهر تهران ۲۵۰۰ واحد فعال وجود دارد. تصور می‌شود این عدد در کل کشور چیزی حدود ۲۰هزار واحد فعال باشد. با این شرایط بخش مهمی از صنعت و بازار لوازم خانگی کشور را تشکیل می‌دهند.
به دنبال تولید ۱۰۰درصد ایرانی
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوازم فلزی خانگی آشپزخانه تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» آخرین وضعیت این بازار را تشریح کرده است. حسن حسنی فراهانی ابتدا با معرفی این بخش از صنعت لوازم خانگی گفت: «در کنار ظروف فلزی غذا خوری، بیشتر وسایل آشپزخانه مثل چرخ گوشت، آبمیوه‌گیری، خرد کن، همزن، ساندویچ‌ساز، زودپز، پلوپز و… توسط صنف فروشندگان لوازم فلزی خانگی (آشپزخانه) تولید می‌شود.» وی گفت: «حدود ۴ سال است که واردات در این صنف ممنوع شده است. از آن زمان کارخانه‌های داخلی تلاش زیادی داشتند تا با افزایش و بهبود کیفیت تولید ملی، سهمی در این خصوص داشته باشند. با این حال راه زیادی تا رسیدن به تولید صنعت لوازم خانگی در کشور داریم چرا که بسیاری از تولیدکنندگان خط تولید را وارد کرده و در نتیجه مونتاژ کار هستند.
البته در همین مسیر نیز در حال پیشرفت هستیم چرا که به عنوان مثال اگر ۵ سال پیش ۲۰ قطعه وارد کشور می‌شد حالا این تعداد کمتر و به ۸ تا ۱۰ قطعه رسیده است. بنابراین ما در موضوع خط تولید نسبت به چند سال گذشته شرایط بسیار بهتری داریم. حالا ما باید به جایی برسیم که قله آن ساخت صفر تا صد لوازم خانگی در کشور خواهد بود. یعنی تولید صد‌درصد ایرانی باشد.»
این فعال بخش خصوصی در ادامه با ذکر مثالی ادامه داد: «به عنوان مثال پیش از این آبمیوه‌گیری کاملا وارداتی بود و ما هیچ نقشی در تولید آن نداشتیم اما به مرور موفق شدیم برخی قطعات مهم این وسیله پرکاربرد لوازم خانگی را تولید کنیم. در حال حاضر شرایط خیلی بهتر شده و فقط قطعه صافی آبمیوه‌گیری وارداتی و سایر قطعات آن در کشور تولید می‌شود. بنابراین برای رسیدن به این منظور که تولید ۱۰۰درصد ایرانی داشته باشیم باید حتی روی طرح و ایده، ساخت ماشین‌آلات و دیگر بسترهای موردنیاز آن کار و سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشیم. شعار امسال نیز که شامل تولید دانش‌بنیان بود هم همین مضمون را دارد. در این خصوص باید از کمک و همراهی شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی استفاده کنیم تا کیفیت تولیدات داخل را افزایش داده و کیفیت آنها را نیز بالاتر ببریم.»
مشکل نوسان‌های ارزی بر مواد اولیه
نوسان‌های ارزی یکی از مشکلاتی است که رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوازم فلزی خانگی آشپزخانه تهران در مورد آن می‌گوید: «به این دلیل که تهیه مواد اولیه تمامی صنایع با ارزهای رایج مثل دلار انجام می‌شود، بنابراین نوسان‌های ارزی روی این بخش تاثیر بزرگی دارد. طبیعتا اگر تولیدکننده بتواند به مواد اولیه ارزان‌قیمت دسترسی داشته باشد، تولید نهایی نیز با قیمت مناسب‌تری به دست مصرف‌کننده می‌رسد. بسیاری از کارخانه‌ها برای برنامه‌ریزی‌های بلندمدت خود نیاز دارند قیمت تولید آنها تا یک سال آینده مشخص باشد اما همین نوسان‌های ارزی باعث می‌شود قیمت‌ها ثبات لازم را نداشته باشند. از آنجا که در صنف ما همه تولیدات فلزی و عمدتا استیل، آلومینیوم، مس، روی، چدن و… هستند پس تغییرات قیمتی این فلزات در دنیا روی قیمت نهایی تاثیر‌گذار است.»
راهکارهای جلوگیری از قاچاق کالا
حسن حسنی فراهانی در ادامه به موضوع قاچاق پرداخت و گفت: «قاچاق کالا یکی از آفت‌های بزرگ تولید است. حاکمیت هم برای بر طرف کردن آن تلاش‌هایی داشته است. ما بارها اعلام کردیم اگر قرار است این مشکل به صورت ریشه ای حل شود باید از مبادی ورودی به کشور مثل مرزها و بنادر کنترل شود. اما متاسفانه از این مبادی هر روز میزان زیادی کالای قاچاق وارد کشور می‌شود.»
وی در این خصوص ادامه داد: «راهکار دیگر بعد از موضوع جلوگیری از مبدا که خیلی هم مهم است تقویت تولیدکننده است چرا که تجربه نشان داده هر کالایی را که موفق شدیم در کشور تولید کنیم و قیمت تمام شده آن را مناسب‌سازی کردیم، در لیست کالاهای قاچاق قرار نمی‌گیرد. مثلا یک زمانی سرویس‌های چدن در حجم بالا به صورت قاچاق وارد می‌شد ولی الان قاچاق آن متوقف شده است. دلیل آن هم این است که به علت تولید با قیمت پایین‌تر در کشور، ورود آن برای قاچاقچی صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین اگر به فضای تولید اهمیت بیشتری داده شود قاچاق کالا و به‌خصوص لوازم خانگی در کشور کاهش زیادی خواهد داشت.»
صادرات صفر !
این فعال صنعت لوازم خانگی در مورد وضعیت صادرات نیز گفت: «در حال حاضر در بخش لوازم خانگی فلزی (آشپزخانه) صادرات چشمگیری وجود ندارد. این در حالی است که پیش از این برخی کشورهای همسایه مانند عراق از این محصولات استقبال می‌کردند ولی در آن زمان بنا به دلایلی موفق نشدیم صادرات خود را گسترده کنیم. اگر افزایش صادرات برای دولت اهمیت دارد باید بخش خصوصی را تقویت و کمک کند برخی موانع موجود را برطرف کند.»
حسنی فراهانی گفت: «الان ترکیه بخش بزرگی از بازار منطقه را تصاحب کرده و با اینکه تولیدات ایران نیز کیفیت مطلوب را دارند صادرات در این زمینه غیرقابل قبول است. امکانات خوبی که دولت ترکیه در اختیار تولیدکنندگان و صادرکنندگان قرار می‌دهد، قیمت تمام شده را برای تولیدکننده و صادرکننده مناسب کرده تا بتوانند در بازار کشورهای خارجی کالاهای خود را عرضه کنند. باید توجه داشت که برای ارتقای جایگاه بخش خصوصی نیازی به پرداخت هیچ‌گونه تسهیلاتی نیست. اگر دولت تصدی‌گری خود را کاهش داده و موانع موجود را برطرف کند تولیدکنندگان بخش خصوصی می‌توانند تولید، کیفیت و صادرات خود را بالا ببرند.»
قیمت‌گذاری
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوازم فلزی خانگی آشپزخانه در مورد شیوه قیمت‌گذاری تصریح کرد: «شیوه قیمت‌گذاری در این بخش به صورت عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌شود. البته قیمت‌گذاری دستوری در صنف ما وجود ندارد اما اگر دولت در خصوص قیمت‌گذاری دخالت نکند عرضه و تقاضا قیمت را تعیین خواهد کرد. توجه داشته باشید درحال حاضر که دلار از ۳۰ به ۳۳هزار تومان رسیده بیشتر کالاها افزایش قیمت نداشته‌اند. دلیل این اتفاق هم نبود تقاضا در بازار است.» وی در مورد شرایط کیفی کالاهای فلزی آشپزخانه که در ایران تولید می‌شود گفت: «این کالاها از لحاظ کیفیت در جایگاه خوبی قرار دارند. بعضا بیشتر این قبیل لوازم از چین وارد می‌شود اما حالا بسیاری از تولیدات ایرانی از مدل‌های مشابه چینی بهتر هستند.»
درخواست از سیاستگذار
حسنی فراهانی در پایان در مورد خواسته‌های این صنف اضافه کرد: «در حال حاضر تولیدکنندگان لوازم فلزی آشپزخانه چند مشکل اساسی دارند که پیش‌تر به چند نمونه از آنها مثل کالاهای قاچاق اشاره شد. اما یکی دیگر از مشکلات به صدور پروانه کسب مربوط می‌شود چرا که شرایط صدور جواز را نداریم.
