ستارهشناسان دورترین تکستاره را کشف و آن را «ارندل» نامگذاری کردند نور این جرم آسمانی ۱۲.۹ میلیارد سال طول کشیده تا به ما برسد؛ این ستاره در فاصلهای قرار دارد که تلسکوپها فقط میتوانند کهکشانهایی با میلیونها ستاره را تشخیص دهند اما رصدخانه فضایی هابل با استفاده از یک پدیده طبیعی که شبیه استفاده از لنز زوم است این تکستاره را شناسایی کرده است.
این پدیده عدسی گرانشی نام دارد که طی آن اگر خوشه بزرگی از کهکشانها در میدان دید وجود داشته باشد میدان قوی گرانشی آن جرمهای دور را مانند یک عدسی بزرگنمایی میکند معمولاً اجرام دور فقط کهکشانها هستند اما در این مقوله «ارندل» در مرکز تمرکز این لنز گرانشی قرار گرفته است.
یکی از دانشجویان دکترای دانشگاه جانز هاپکینز در ایالت مریلند آمریکا به نام برایان ولش در خصوص این کشف میگوید: ما خوششانس بودیم و یافتن شیئی با این بزرگنمایی بالا هیجانانگیز است.
اگر جرم نسبت به عدسی گرانشی در موقعیت مناسبی قرار داشته باشد، مثل «ارندل»، بزرگنمایی میتواند تا ۱۰۰۰ برابر باشد.
پیش از این کشف، ستارهای به نام ایکاروس رکورددار بوده و از ما ۹ میلیارد سال نوری فاصله داشته است که هابل موفق به ثبت آن شده بود اما «ارندل» خیلی دور تر است و این ستاره مربوط به ۹۰۰ میلیون سال بعد از بیگبنگ است.
در عکس هابل فقط یک نقطه مبهم در یک هلال بلند دیده میشود که حاصل میدان گرانشی خوشه کهکشانی است. منجمان در خصوص اندازه ستاره «ارندل» تردید دارند این ستاره ۵۰ بار بزرگتر از خورشید است و حتی میتواند بزرگتر از آن باشد و این بدان معناست که ارندل یکی از بزرگترین ستارههای کشف شده خواهد بود.
به احتمال زیاد آنچه که هابل دیده یک جفت ستاره باشد چون معمولاً ۲ ستاره دور هم میچرخند و نور ستاره بزرگ قالب میشود، برخی از ستارهشناسان نیز گفتهاند که ممکن است «ارندل» یک خوشه از ستارگان متعدد باشد اما ولش اطمینان دارد که هابل یک و نهایتاً ۲ ستاره را رصد کرده باشد.
دانشمندان در خصوص ترکیب «ارندل» یک تعبیر جالب دارند، یک گمانه این است که «ارندل» از ستارگان پیشگام باشد این ستارگان از گاز و غبار بکر بعد از بیگبنگ شکل گرفتند. بر اساس نظریات دانشمندان اولین ستارگانی که به وجود آمدن فقط حاوی هیدروژن و هلیوم بودند که ستارهشناسان از آنان با نام «جمعیت سه» یاد میکنند.
اما یک ستاره با جرم ۵۰ برابر خورشید تنها برای مدت کوتاهی دوام خواهد آورد و شاید طی یک میلیون سال سوختش تمام شود و فرو بپاشد. باید بگوییم برای ستارهای که ۹۰۰ میلیون سال بعد از بیگبنگ وجود دارد باید از یک توده گاز قدیمی تشکیل شده باشد که البته این امر غیرممکن نبوده و تنها احتمالش کم خواهد بود.
ولش بیان میکند: فرض ما این است که «ارندل» از ستارگانی است که کمی غنی شده اما نه به اندازه ستارگانی که امروز اطراف ما هستند.
تلسکوپ فضایی به نام «جیمزوب» به ابزارهای تحلیلی قوی مجهز است و جزئیاتی فراتر از توانایی هابل را خواهد دید. «جیمزوب» یک تلسکوپ فضایی است که برای مطالعه اخترشناسی فروسرخ طراحی شدهاست. انتظار میرود این تسلکوپ طیف وسیعی از تحقیقات را در زمینههای نجوم و کیهانشناسی، مانند مشاهدات اولین ستارهها و تشکیل اولین کهکشانها، و توصیف دقیق اتمسفر سیارات فراخورشیدی بالقوه قابل سکونت را ممکن کند.
تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۰ توسط شاتل دیسکاوری در مدار گردش قرار گرفت. هابل جزو یکی از بزرگترین و پرکاربردترین تلسکوپهاست. هابل همچنان به شکستن مرزها ادامه میدهد قطعاً قرار گرفتن تلسکوپ جیمز در کنار هابل اطلاعات جدیدی از کیهان را در اختیار دانشمندان قرار خواهد داد بنابراین باید منتظر کشفهای جدیدی از آسمان باشیم.