غار ده شیخ که به غار علیصدر ۲معروف است در استان کهگیلویه وبویراحمد (یاسوج-پاتاوه) قرار دارد. برای رسیدن به این غار بعد از گذر از پل تاریخی پاتاوه باید در مسیری سنگ فرش شده و سربالایی پیاده روی کنیم. این غار که در دامن دنا و در میان انبوه درختان و جنگل های بلوط قرار گرفته، در طی قرنها ناشناخته مانده بود تا اینکه در سال ۸۷ توسط یک چوپان در حالی که به دنبال گله اش بود به طور اتفاقی کشف شد واینگونه شد که پس از هزاران سال، بشر قدم به دنیای رمز آلود غار ده شیخ گذاشت.شکل گیری غار ده شیخ بر اساس بررسی های زمین شناسی و میراث فرهنگی استان، مربوط به دوران دوم زمین شناسی(دوره کرتاسه) با سنی حدود ۱۳۵ میلیون سال پیش است. این غار هفت دالان تودرتو و شش درب ورودی و خروجی دارد که گردشگران می توانند تنها با ورود از یک درب آن وارد غار شوند. به هنگام ورود به این غار با دنیای اسرار آمیزی از قندیل های آهکی و ستون‌های زیبای طبیعی مواجه می‌شویم که چشم هر بیننده ای را به تحسین وامی دارد. رشد قندیلها در هر قرن ۲.۵ سانتیمتر مکعب است و این موضوع حساسیت مراقبت از بافت غار را بالا می برد.در شکل گیری این غار می توان گفت که ساختار آهکی برخی از قندیلها به طور عمودی از سقف به پائین آویزان است که به آن استالاگتیت یا چکنده می گویند و برخی دیگر از آنها، از ته نشین‌های آهکی به وجود آمده از چکه‌های آب که از سقف به سمت پائین می چکند شکل می گیرند و در کف غاررو به بالا رشد می‌کنند و به آن استالاگمیت یا چکیده گفته می شود. در این میان گاهی این دو ساختار در طول قرون متمادی به هم می رسند که تشکیل ستون‌های آهکی را می‌دهند و اینچنین است که غار ده شیخ مملو از تابلوهای زیبا، مجسمه هایی طبیعی، تالارهای هنری و شاهکارهای خلقت شده است که گویی دست هنرمند طبیعت میلیون ها سال در کار نگارگری آن بوده است. هنری که هنوز ادامه دارد و این غار را به یک غار زنده تبدیل کرده است.به گفته کارشناسان، سفالینه و استخوان هایی که در این غار به دست آمده، نشان می دهد که در دوران پیش از اسلام، بشر در این غار سکونت داشته است. همچنین جمجمه هایی از حیوانات مانند آهو، گراز، بز کوهی در این غار به وفور یافت شده است.این غار دارای دالان‌های بیشتری است وهنوز به لحاظ علمی و معرفی به گردشگران ناشناخته‌های بسیاری داشته و نیاز به کاوش‌های جامع‌تری دارد. امکان بازدید از غار ده شیخ به علت شیوع کرونا در حال حاضر وجود ندارد.