طی سال‌های اخیر در راستای همگرایی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) در قالب یک پروژه ملی، تصمیمات اساسی گرفته شد. در فاصله سال‌های 1397 تا کنون بخش زیادی از استانداردهای حسابداری ایران در جهت انطباق با استانداردهای بین‌المللی مورد تجدیدنظر و یا وضع استانداردهای جدید قرار گرفت.
همه چیز در مورد استاندارد حسابداری 43
اما جدیدترین اقدامی که در این راستا انجام شد، مربوط به 31 فروردین‌ماه 1401 بود که پیش‌نویس استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (معادل IFRS 15) از سوی سازمان حسابرسی برای نظرخواهی عمومی (حداکثر تا 31 تیر 1401) منتشر شد. همچنین بعد از تغییرات گسترده‌ای که از ابتدای سال 98 در استانداردهای حسابداری مرتبط با صورت‌های مالی رخ داد، موضع استاندارد حسابداری 43 و لازم‌الاجرا شدن آن از ابتدای سال 1402 مهم‌ترین رویداد در حسابداری ایران طی سالیان اخیر محسوب می‌شود.
همچنین لازم به ذکر است که پیش‌نویس استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان را کمیته تدوین استانداردهای حسابداری (سازمان حسابرسی) تهیه و تدوین کرده است. این پیش‌نویس بر مبنای ترجمه استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی (15 (IFRS نوشته شده است. در ضمن الزامات ناشی از تدوین این استاندارد در مورد صورت‌های مالی که سال مالی آن‌ها از ابتدای فروردین 1402 و پس از آن آغاز می‌شود، به طور قطعی لازم‌الاجرا است و پس از آن تاریخ جایگزین این سه استاندارد خواهد شد:
استاندارد حسابداری 3 درآمد عملیاتی؛
استاندارد حسابداری 9 حسابداری پیمان‌های بلندمدت؛
استاندارد حسابداری 29 فعالیت‌های ساخت املاک.
مهم‌ترین استانداردهای تجدیدنظر شده و استانداردهای جدید
اساسی‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر در مورد استانداردهای حسابداری انجام شده است را با هم مرور خواهیم کرد:
سال 1398
استانداردهای کنار گذاشته شده یا تجدیدنظر شده در سال 1398 عبارت‌اند از:
استاندارد 1: ارائه صورت‌های مالی (مصوب 1379)
استاندارد 6: گزارش عملکرد مالی (مصوب 1379)
استاندارد 14: نحوه ارائه دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری (مصوب 1379)
استاندارد 2: صورت جریان وجوه نقد (مصوب 1379)
استانداردهای وضع شده و جدید نیز شامل این موارد بودند:
استاندارد 1: ارائه صورت‌های مالی (تجدیدنظر شده 1397)
استاندارد 34: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات (مصوب 1397)
استاندارد 2: صورت جریان‌های نقدی (تجدیدنظر شده 1397)
استاندارد 36: ابزارهای مالی – ارائه (مصوب 1397)
استاندارد 37: ابزارهای مالی – افشا (مصوب 1397)
سال 1399
در این سال تنها یک مورد استاندارد تجدیدنظر شده وجود داشت که مربوط به استاندارد 35 مالیات‌بردرآمد (مصوب 1397) بود که انجام گرفت.
سال 1400
استانداردهای کنار گذاشته شده یا تجدیدنظر شده در سال 1400 شامل موارد زیادی بود که عبارت‌اند از:
استاندارد 18: صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی (تجدیدنظر شده 1384 و اصلاح شده 1389)
استاندارد 20: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته (تجدیدنظر شده 1389)
استاندارد 19: ترکیب‌های تجاری (تجدیدنظر شده 1384)
استاندارد 23: حسابداری مشارکت‌های خاص (اصلاح شد مهر 1389)
استاندارد 22: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای (اصلاح شده مهر 1389)
استانداردهای جدید که وضع شدند و یا مورد تجدیدنظر قرار گرفتند نیز شامل این موارد بود:
استاندارد 18: صورت‌های مالی جداگانه (تجدیدنظر شده 1398)
استاندارد 39: صورت‌های مالی تلفیقی (مصوب 1398)
استاندارد 20: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکت‌های خاص (ت. ن 1398) ترکیب‌های تجاری (مصوب 1398)
استاندارد 40: مشارکت‌ها (مصوب 1398)
استاندارد 41: افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر (مصوب 1398)
استاندارد 42: اندازه‌گیری ارزش منصفانه (مصوب 1399)
استاندارد 22: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای (تجدیدنظر شده 1400)
سال 1401
در این سال تنها استانداردی که مورد تجدیدنظر قرار گرفت استاندارد 16 آثار تغییر در نرخ ارز (تجدیدنظر شده 1391 و اصلاح شده 1392) بود که مجدداً در سال 1400 نیز تجدیدنظر شد.
سال 1402
در این سال این استانداردها مورد تجدیدنظر قرار خواهد گرفت که شامل این موارد است:
استاندارد 3: درآمد عملیاتی (مصوب 1379)
استاندارد 9: حسابداری پیمان‌های بلندمدت (مصوب 1379)
استاندارد 29: فعالیت‌های ساخت املاک (اصلاح شده مهر 1389)
همچنین استاندارد جدید که در این سال اجرایی خواهد شد استاندارد 43 با موضوع درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (مصوب 1401) خواهد بود.
سخن آخر
استاندارد حسابداری مجموعه‌ای از اصول، استانداردها و رویه‌های مشترک است که می‌توان آن‌ها را به عنوان معیار و اساس نحوه حسابداری به حساب آورد. در واقع این اصول، همچون قوانین و مقرارتی هستند که به حسابدارها می‌گویند باید چگونه کار حسابداری را انجام دهند. وجود این استانداردها باعث می‌شود تا همه گزارش‌های مالی معیارهای یکسانی داشته باشند و در کل کشور به یک شکل انجام گیرند.در این مقاله اساسی‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر در مورد استانداردهای حسابداری انجام شده است را باهم مرور کردیم.
