ثبت جهانی نظام کشاورزی مبتنی بر قنات به عنوان سیستم مهم کشاورزی، ایران به عنوان نخستین و تنها کشور دارای دارای میراث ثبت شده تبدیل کرده‌است. با وجود اینکه ایران کشور وسعی است، روی هم رفته خاک ایران برای کشاورزی در ابعاد بزرگ چندان مناسب نیست. هنوز 63درصد زمینهای با ظرفیت کشت دست نخورده باقی مانده و در ایران از 50 درصد ظرفیت و استعداد زمینهای تحت عملیات کشاورزی استفاده می‌شود.
در ایران هم زمینهای نیاز به آبیاری و هم زمینهای باران سیر وجود دارد. زمینهای زیر کشت ایران در حدود 16 میلیون هکتار برآورد می‌شود. ارزش تجارت محصولات غذایی و کشاورزی در ایران در سال 1392 بالغ بر 18 میلیارد و 412 میلیون دلار بوده و از این مقدار 5.2 میلیارد دلار مربوط به صادرات غذایی و کشاورزی و حدود 13 میلیارد و 214 میلیون دلار نیز مربوط به واردات محصولات غذایی و کشاورزی کشور بوده‌است.
بیشترین اراضی زراعی کشور به ترتیب در استان‌های خوزستان، خراسان رضوی، فارس، کرمان و اصفهان قرار گرفته است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در دهه 90، از کل زمین های زراعی ایران، 56 درصد زیر کشت گندم، 18 درصد زیر کشت جو، 3 درصد زیر کشت برنج و 23 درصد زیر کشت دیگر محصولات هستند.
بر پایه گزارشی در سال 99 و بنابر اطلاعات فائو، ایران از ده کشور بزرگ جهان در تولید محصولات کشاورزی بوده است. بنابر گفته کارشناسان فائو، ایران توانایی تولید و تأمین کل نیاز داخلی و کشورهای پیرامون خود به محصولات کشاورزی را دارد و می تواند نیاز کشور های هم مرز با خلیج فارس را نیز برآورده کند.
تولیدات کشاورزی از 8/96 میلیون تن در سال 92 با 6/6 درصد رشد به بیش از 103 میلیون تن در سال 93 رسیده است. ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از 6/5 میلیارد دلار در سال 93 به 5/6 میلیارد دلار در سال 94 رسید.
موانع و چالش‌ها
بر پایه گزارشی در اسفند 98، کشاورزی ایران با سه چالش کاهش یافتن سطح زیر کشت، نیاز به الگوی کشت درخور و نیاز به هماهنگی با تغییر های اقلیمی رو به رو شده است. همچنین در این گزارش اعلام شد که دولت این دوره در معرفی کردن کشت جایگزین به کشاورزان، ناتوان بوده است.
